WETENSCHAPCoronavirus
Zijn we af van corona als het straks zomer wordt?
Ja, dat zou zomaar kunnen, al is het effect waarschijnlijk tijdelijk. Experts achten de kans groot dat het nieuwe virus net als de griep of verkoudheid een seizoensvirus is: op dreef bij kil en nat weer, in de verdrukking als het ’s zomers warm en droog is.
Daarvoor zijn verschillende aanwijzingen. Het nieuwe coronavirus, covid-19, is familie van vier andere coronavirussen, met illustere namen als 229E, HKU1, NL63 en OC43, die over het algemeen milde verkoudheidsklachten geven. ‘En die houden van een nat en koud milieu. Dus in de zomer zul je die hier niet zien’, zegt Ron Fouchier, viroloog bij het Erasmus MC. ‘Met de stijgende temperatuur neemt de besmettelijkheid van het virus af.’
Dat geldt ook voor de griep. Stijgt de temperatuur en de luchtvochtigheid, dan zijn grieppatiënten in Nederland en landen met een vergelijkbaar klimaat zeldzaam, bleek onder meer zes jaar geleden uit een Amerikaanse studie die de griepbesmettingen en klimatologische gegevens voor tientallen landen vergeleek. En bij een klassiek dierexperiment in 2007 onderzocht de Amerikaanse viroloog Anice Lowen paren cavia’s in kooitjes, waarbij steeds een van beide cavia’s was besmet met een griepvirus en de ander niet. Wat bleek: als de temperatuur opliep van 5 graden naar 20 graden, nam de hoeveelheid virusoverdracht af. Bij 30 graden zag Lowen zelfs helemaal geen virusoverdracht meer via de lucht.
Aanhoesten
Bij mensen speelt daarbij ook gedrag een belangrijke rol. ‘In de winter zitten we vaker op een kluitje en dan neemt de kans op besmetting via fysiek contact of aanhoesten toe’, zegt Bert Niesters, viroloog bij het UMCG. ‘Dat kan het aantal besmettingen in de lente en zomer, als mensen minder vaak dicht bij elkaar in één ruimte zitten, verminderen.’
Toch betwijfelt Niesters of dat voldoende is om het covidvirus te weren. ‘Eigenlijk is het koffiedik kijken’, zegt hij. ‘Er spelen ook andere factoren mee, waarvan we niet weten wat die gaan doen. Zo hebben de meeste mensen bijvoorbeeld nog geen immuniteit tegen het nieuwe coronavirus opgebouwd.’ Dat maakt ze bevattelijker voor besmetting.
Bovendien vinden de meeste besmettingen plaats in toch warme oorden zoals Iran, Noord-Italië en Zuid-Korea, al was het weer in die risicogebieden de afgelopen weken behoorlijk wisselvallig en koel. En helemaal weg zijn seizoensvirussen nooit: zo kunnen in de tropen het hele jaar door besmettingen met de griep optreden, blijkt onder meer uit het Amerikaanse onderzoek naar griep en klimaatgegevens.
Geen enkele reden dus om covid-19 maar zijn gang te laten gaan, in de verwachting dat het straks wel wegebt, benadrukken kenners. ‘Het is nu vooral belangrijk om het aantal besmettingen te vertragen’, zegt Niesters, ‘zodat ziekenhuizen niet overbelast raken’.
Hoe is het weer in gebieden met besmettingshaarden?
Momenteel worden de meeste gevallen van COVID-19 (de ziekte die door SARS-CoV-2 wordt veroorzaakt) op het noordelijk halfrond gezien, blijkt uit een actueel overzicht dat beschikbaar is via de WHO. Besmettingshaarden zijn onder andere te zien in: Noord-Italië, Iran, Wuhan en Seoel. Volgens Rico Schröder, meteoroloog bij Weeronline, neemt de temperatuur in die gebieden de laatste weken wel toe, maar de temperatuur kwam niet boven de 20°C uit en ook was het weer daar behoorlijk wisselvallig.
Komt griep in de tropen niet voor?
Jawel, daar kunnen het hele jaar besmettingen met een griepvirus optreden, maar de piek wordt vooral in het regenseizoen gezien. Dat wordt ook bevestigd door het onderzoek van geograaf James Tamerius van Columbia University. Het is niet bekend waarom de besmettingspiek juist in een het regenseizoen optreedt. Mogelijk komt dat omdat mensen dan vaker binnen zitten in een ruimte met andere mensen waardoor de kans op besmetting toeneemt. Fouchier: ‘Het zou kunnen dat een griepvirus in een milieu met een hoge luchtvochtigheid niet via aerosolen verspreidt, maar eerder via fysiek contact of aanhoesten. Maar daar is geen bewijs voor.’
Meer over het coronavirus:
De komst van het nieuwe coronavirus heeft behoorlijk veel gevolgen, lees hier meer over in ons dossier, zoals hoe ziekenhuizen zich voorbereiden op een toestroom van coronapatiënten. Meer weten over het virus zelf? Lees hier hoe het virus zich in het lichaam verspreidt.
