Weer een miljardair de ruimte in: klimaatvernielend speeltje voor rijkaards of hebben we er ook nog wat aan?

Terwijl de gevolgen van klimaatverandering steeds nijpender worden, maakt Amazonmiljardair Jeff Bezos zich op voor een kort pleziervluchtje naar de grens van de ruimte. Totaal onverantwoord, of hebben dit soort commerciële ruimtevluchten de mensheid ook iets zinsvols te bieden?

In België, Duitsland en Limburg kolkt het water door de straten. In Madagskar voltrekt zich een humanitaire ramp ‘van Bijbelse proporties’, en in delen van de Amazone sijpelt sinds kort netto CO2 naar buiten, een teken dat het woud een gevaarlijk klimaatomslagpunt nadert.

Het zijn verschijnselen waar achter de schermen onmiskenbaar de opwarming van de aarde aan de touwtjes trekt. Opmerkelijk dus dat juist nú Jeff Bezos als tweede miljardair naar de ruimte vertrekt, met ruimteschip New Shephard van zijn bedrijf Blue Origin.

Broeikasgassen

Kijk naar de rookwolken die zich onder de bulderende raketmotoren samenpakken en de vraag dringt zich al snel op of Bezos en zijn collegamiljardairs en ruimtevaartondernemers Richard Branson (Virgin Galactic) en Elon Musk (SpaceX) met hun kosmische dromen het klimaat niet definitief de nek om draaien. ‘Megalomane egotrips’, oordeelde een Greenpeacewoordvoerder bijvoorbeeld tegen RTL Nieuws. Maar kijk door de rookwolk heen en er ontstaat een genuanceerder beeld. Zo draait de raketmotor van Blue Origin op waterstof en vloeibaar zuurstof en stoot daarom vooral waterdamp uit, geen CO2. Althans: zolang je de CO2-kosten van het vooraf samenpersen en koelen van beide brandstoffen buiten beschouwing laat.

En hoewel een toeristische vlucht van SpaceX in de toekomst per passagier tientallen tot honderden keren meer uitstoot dan een vakantievlucht met een gemiddelde Boeing, verbleekt de totale bijdrage bij die van de commerciële luchtvaart. Alle cumulatieve zonvakanties, zakenreisjes en stedentrips dragen jaarlijks honderdduizenden malen méér bij aan de atmosferische ophoping van broeikasgassen dan de ruimtevaart.

Natuurlijk kan dat veranderen als ruimtetoerisme straks écht van de grond komt, maar met ticketprijzen variërend van 55 miljoen (voor een reisje met SpaceX naar het internationaal ruimtestation ISS) tot 250 duizend dollar voor een vluchtje met Virgin Galactic, ligt dat voorlopig nog in de verre toekomst.

Verspreiden door het zonnestelsel

De miljardairsruimterace is een wedstrijdje technologisch armpjedrukken, bedoeld om media-aandacht te genereren. Zo schoof Branson zijn vlucht op het laatste moment naar voren zodat hij een week eerder vertrok dan Bezos. Toch schuilt achter de plannen een langetermijnvisie. Eentje waarbij commerciële aanbieders, en niet overheidsorganisaties als NASA of ESA, ervoor zorgen dat iedereen die dat wil de aarde (tijdelijk) kan verruilen voor het donker van de kosmos, het grijze gruis van de maan of de roestrode vlaktes van Mars.

Bovendien gaan de plannen verder dan toerisme. Blue Origin droomt bijvoorbeeld ook over nieuwe industrie in de ruimte en het verspreiden van de mensheid door het zonnestelsel. Zoals de beroemde astronoom Carl Sagan het ooit schreef in zijn boek Pale Blue Dot (1994): ‘Iedere beschaving is het verplicht om uiteindelijk de ruimte in te reizen - niet vanwege de romantische lust tot verkennen, maar vanwege een praktische reden: om simpelweg in leven te blijven.’

En dan is er nog dit. Als Bezos, Musk en Branson zó veel geld hebben dat ze het kunnen stukslaan op een tripje naar de ruimte, kunnen ze die enorme vermogens dan niet véél beter uitgeven aan het oplossen van honger, het uitbannen van ziekte of het bestrijden van de klimaatverandering? Dat kan zo zijn, maar het is allicht zinniger om deze ultrarijken en hun bedrijven te onderwerpen aan een strenger belastingbeleid. Amazon maakte in 2020 bijvoorbeeld 44 miljard euro winst in Europa, en betaalde daarover geen vennootschapsbelasting. ‘Onvoorstelbaar, zelfs voor Amazon’, oordeelde Paul Monaghan van de Fair Tax Foundation in de Britse krant The Guardian. Via de fiscus meer grip krijgen op de uitgaven van de multimiljardairs is waarschijnlijk kansrijker dan het bekritiseren van hun mediagenieke pleziertochtjes in de hoogste regionen van onze dampkring.