Wat is het nut van het vrouwelijk orgasme?

Het vrouwelijke orgasme bij mensen zou een overblijfsel kunnen zijn van ons evolutionaire verleden, toen de hormoongolven die bij het orgasme kwamen kijken essentieel waren bij de voortplanting. Dat concluderen onderzoekers Mihaela Pavlicev en Günter Wagner van de Universiteit van Yale in het tijdschrift JEZ-Molecular and Developmental Evolution.

De onderzoekers doken in de anatomie en het gedrag van andere zoogdieren om de evolutionaire oorsprong van het vrouwelijk orgasme te zoeken. Bij zoogdieren als katten en konijnen treedt een 'hormoongolf' op tijdens de seks, waardoor de eisprong optreedt. Een aantal andere zoogdieren, zoals mensen en apen, ovuleren spontaan, uit zichzelf. Daar is geen geslachtsgemeenschap voor nodig.

Door het evolutiemechanisme te bestuderen ontdekten de onderzoekers dat de zogenoemde 'door de man veroorzaakte ovulatie' al bestond voordat spontane ovulatie zo'n 75 miljoen jaar geleden voorkwam bij de gezamenlijke voorouder van primaten en knaagdieren. Dat suggereert volgens de onderzoekers dat het vrouwelijk orgasme bij mensen voortkomt uit het mechanisme waarbij de eitjes pas vrijkomen tijdens de seks. Dat mechanisme werd overbodig toen de spontane ovulatie intrad, waarna het vrouwelijk orgasme mogelijk andere rollen ging aannemen. Zo wordt er bijvoorbeeld gespeculeerd over de verbindende rol die het vrouwelijk orgasme zou hebben.

Volgens de onderzoekers wordt hun theorie ondersteund door een vergelijking van de locatie van de clitoris bij verschillende dieren. Bij soorten die op de hormoongolf leunen om een eisprong te krijgen zit de clitoris vaak dichter bij het geboortekanaal, waardoor het waarschijnlijker is dat deze gestimuleerd wordt tijdens de gemeenschap. Bij soorten die spontaan ovuleren, zoals mensen, zit de clitoris verder weg. Dat zou ook verklaren waarom veel vrouwen geen orgasme krijgen tijdens de seks: het is niet nodig.

'Plausibel'

Onderzoeker David Puts van Pennsylvania State University noemt de theorie 'plausibel', hoewel het alleen naar de hormonale component van het orgasme kijkt. 'Natuurlijk is het lastig of zelfs onmogelijk om seksueel genot bij dieren te onderzoeken', zegt hij tegen de Britse krant The Guardian. Maar het onderzoek komt volgens Puts ver met het verklaren van de oervorm van het vrouwelijk orgasme. 'Vanaf daar kunnen we kijken hoe de functie is veranderd tijdens de evolutie onder druk van vermeende selectiedruk'.

Elisabeth Lloyd, een biologieprofessor aan Indiana University en auteur van een boek over het vrouwelijk orgasme, noemt het onderzoek 'belangrijk' als het gaat om de oorsprong van het orgasme. Volledig overtuigd is ze nog niet, zegt ook zij tegen The Guardian: het onderzoek houdt geen rekening met de neurologische en musculaire aspecten van het orgasme. Daarnaast is er volgens haar weinig bekend over vrouwelijke orgasmes bij andere soorten.

Lloyd houdt vast aan de theorie dat het vrouwelijk orgasme simpelweg een aardigheidje is dat uit de embryovorming voortkomt. 'Pas na acht weken vindt er een hormoongolf plaats die de geslachtsorganen in mannelijke genitaliën verandert', zegt ze. Terwijl mannen het orgasme nodig hebben om sperma over te brengen, zegt Lloyd, blijven vrouwen over met de zenuw- en spierweefsels die het orgasme veroorzaken, bij wijze van 'fantastische bonus'. 'Het lijkt allemaal vrij doelloos - behalve voor het plezier, natuurlijk. Dat betekent niet dat het niet belangrijk is, maar gewoon dat het geen evolutionair doel heeft.'