Was de muziek vroeger beter? Herinneringen zijn geen feiten

Queen Elizabeth viert haar 70-jarige regeringsjubileum en dat deed ze deze maand onder meer door met het Queen-nummer We Will Rock You mee te ‘drummen’. Queens verzamelaar Greatest Hits, de eerste plaat die ik ooit kocht, staat deze maand voor de duizendste week in de Britse Album Top 100.

Midden jaren ’80– er was nog geen Spotify of YouTube – luisterde ik elke vrijdagmiddag naar de Top 40, want dat was toen de manier om nieuwe muziek te ontdekken. De voorliefde voor statistiek zat er al vroeg bij mij in: ik hield wekelijks de scores bij (handmatig, want een computer had ik nog niet), zodat ik eind november al goed kon voorspellen hoe de jaarlijst eruit zou komen te zien.

De tien Top 100’s van de jaren ’80 lijken een mooi beeld te geven van de grootste hits uit de 80’s, maar er zitten toch omissies in. Een van mijn favoriete nummers uit de jaren ’80 is Suburbia van de Pet Shop Boys. Het is na Go West de grootste hit van het populaire duo en staat desondanks in geen enkel jaaroverzicht. Het werd precies op het verkeerde moment een hit: de plaat stond van 22 november 1986 tot 7 februari 1987 in de Top 40. In beide jaren afzonderlijk scoorde het net te weinig voor een plek in de Top 100: in 1986 eindigde het op 121, een jaar later op 105.

Zeker nu je op Spotify makkelijk de Top 100 (en niet de Top 105) per jaar kan beluisteren, levert zoiets een gemis op. Een oplossing zou zijn om in plaats van jaarlijsten met decenniumlijsten te werken. In de decenniumlijst van de 80’s staat Suburbia op een keurige plek 295.

Maar zelfs met dit bredere interval heb je platen die buiten de boot vallen omdat ze uitkwamen op de rand van de seventies of nineties. En er zijn ook platen, met name albums, die langer dan een decennium een hit zijn. Dergelijke prestaties zijn, per definitie, voorbehouden aan oudere muziek.

Dankzij de populaire Netfixserie Stranger Things is er nieuwe aandacht voor Running up that Hill van Kate Bush. Voor RTV Noord aanleiding om de vraag ‘Was de muziek vroeger beter?’ te stellen. Die vraagstelling is een valse vergelijking: ‘vroeger’ beslaat een lange (en steeds langere) periode. Tegenover vroeger staat ‘tegenwoordig’, een veel kortere periode. Zeggen dat er vroeger meer goede muziek gemaakt is dan tegenwoordig, is net zoiets als zeggen dat er meer mensen in Italië wonen dan in San Marino. Het is een open deur van jewelste, en kan zelfs misleidend zijn: de San Marinese bevolkingsdichtheid is bijna drie keer zo hoog als de Italiaanse.

Verder laat ons geheugen ons bij dit soort vergelijkingen vervelend in de steek: herinneringen zijn geen feiten, aldus mijn oud-collega Douwe Draaisma. Je onthoudt vooral de leuke dingen. Voor elk tijdloos nummer van Kate Bush, Queen of de Pet Shop Boys stond in de 80’s ook een nummer van bijvoorbeeld The Reynold Girls, Mixed Emotions, of Paco in de lijst. En als die namen u niks zeggen, onderstreept dat precies mijn punt. Vroeger was alles beter!