Wageningse val doodt malariamug én laadt mobieltje op
Een muggenval uit Wageningen heeft de populatie van een beruchte malariamug in een deel van Kenia met 70 procent teruggebracht. De proef werd uitgevoerd op het 25.000 zielen tellende eiland Rusinga. In zo'n relatief gesloten ecosysteem kunnen wetenschappers goed testen wat het effect is van een ingreep in de natuur.
Malaria is nog steeds een van de grootste gezondheidsproblemen ter wereld. Elke minuut sterft er een kind door malaria. Wie een malaria-infectie overleeft, is wekenlang niet in staat te werken of naar school te gaan.
Menselijke lichaamsgeur
De Wageningse val verspreidt met een ventilator een cocktail aan lokstoffen die menselijke lichaamsgeur en uitgeademende lucht nabootsen. Muggen komen op die geur af en worden in een netje geblazen waar ze uitdrogen en sterven. De energie voor het ventilatortje komt van een zonnepaneel op het dak. De bewoners kunnen met de zonnestroom ook een mobieltje opladen of - dankzij een accu - 's nachts een lamp laten branden; handig op een plek waar geen elektriciteitsnet is.
Monteurs installeerden het systeem gefaseerd op het eiland, huishoudens die nog geen val hadden dienden zo als controlegroep. Het aantal mensen met malariaparasieten in hun lijf daalde in 1,5 jaar tijd van 34 tot 23 procent, schrijven de onderzoekers in medisch tijdschrift The Lancet. De populatie van de beruchte malariamug Anopheles funestus slonk met 70 procent.
'Als we zo nog een paar jaar doorgaan, ben ik ervan overtuigd dat we malaria op dit eiland compleet kunnen uitroeien', zegt Willem Takken, hoogleraar entomologie aan Wageningen Universiteit. 'Nu dit eerste succes er is, hoop ik dat een investeerder de muggenvallen in grote aantallen gaat maken. Het principe is mogelijk ook bruikbaar tegen andere muggenziektes zoals zika.'
Investeren in systeem
De kostprijs van het systeem is nu nog 120 euro; een kwart jaarsalaris voor de Kenianen op het eiland. Toch zijn de inwoners volgens Takken dermate enthousiast dat ze ook zelf willen investeren in het systeem. 'Sommige dorpsgemeenschappen sparen samen al voor het onderhoud. Die accu moet natuurlijk een keer worden vervangen.' Muggenexpert Bart Knols van het onderzoeksbureau In2Care - niet betrokken bij de Wageningse studie - reageert enthousiast. 'Dit is een belangrijke stap in de goede richting. Het is ook slim hoe ze extra enthousiasme bij de bevolking kweken door die aansluiting voor een lamp of een mobiele telefoon.'
Wel waarschuwt hij dat deze val niet dé oplossing is tegen malaria. In de studie in The Lancet valt het Knols op dat relatief weinig mensen op het eiland ook echt geveld werden door de ziekte: 23 patiënten uit huishoudens met de val, versus 33 patiënten in huishoudens zonder de val. 'Werkt de val net zo goed in andere gebieden? Krijg je ook andere typen malariamuggen te pakken? Dat zijn nog allemaal onbeantwoorde vragen.'
