Waarom steeg de productiviteit van de thuiswerker zo hard?

‘Thuiswerker is nu vaak productiever’, kopte de Volkskrant. Het ging om een vergelijking tussen oktober 2022 en april 2020, tijdens de eerste coronalockdown. Afgelopen najaar zei 58 procent van de werknemers dat ze thuis productiever waren dan op kantoor, in het voorjaar van 2020 was dat slechts 34 procent. Hierbij werd wel de kanttekening gemaakt dat mensen die niet graag thuiswerken weer zijn teruggekeerd naar kantoor.

Lezer Just Bent sloeg aan op dit berichtje en mailde dat dit hem deed denken aan een eenvoudig voorbeeldje van hoe je gemiddelden kunt verhogen. Stel dat er drie dorpjes zijn met elk evenveel inwoners. In Amazeballs waardeert men het woongenot met gemiddeld een 8.

In Beuzelachtig krijgt het slechts een 6 en Catastrofaal eindigt op een belabberde 4. (De namen van de dorpen komen van mij, niet van Just Bent.)

Beuzelachtig kan samengaan met Amazeballs om in het nieuwe dorp Beuzelballs een gemiddeld woongenot van een 7 te scoren. Of als de provincie besluit dat Beuzelachtig en Catastrofaal moeten fuseren tot de nieuwe gemeente Catachtig, dan stijgt het woongenot daar naar een 5. Bij allebei de fusies win je op papier één punt aan woongenot, zonder dat er in de praktijk iemand gelukkiger is geworden.

Het is als de klassieke Belgenmop waarin het gemiddelde IQ in zowel België als Nederland stijgt, als de domste Nederlander naar België verhuist. (Als ik Max Pam was, zou ik me nu afvragen of je nog wel Belgenmoppen mag maken. Maar omdat ik Pam niet ben, wil ik hier graag even opmerken dat IQ ten eerste een zeer slechte maat is om intelligentie te meten, dat er ten tweede geen enkel bewijs is dat Nederlanders slimmer zijn dan Belgen en dat ik ten derde de laatste tijd geregeld ‘Ik heb getwijfeld over België’ zing.)

Om terug te komen op die gestegen productiviteit van de thuiswerker: ik vermoed dat er naast het genoemde effect nog een aantal factoren niet zichtbaar zijn in de cijfers. Bijvoorbeeld de invloed van een pandemie op je productiviteit en het feit dat tijdens de lockdown vrijwel alles thuis moest, ook de dingen die je eigenlijk liever op kantoor zou doen. Nu kun je bij veel werkgevers zelf kiezen: een dag thuiszitten voor werk dat het beste lukt in eenzame concentratie, naar kantoor om samen met collega’s nieuwe plannen te smeden.

Voor mij persoonlijk speelde er nog één cruciaal verschil bij mijn thuiswerkproductiviteit in de eerste lockdown en het afgelopen najaar: de kinderen die thuis waren tijdens de lockdown.

Ik herinner me nog goed hoe ik eind 2019 mijmerde over hoe ik ervoor kon zorgen dat ik mijn kinderen wat vaker zag, juist nu ze nog op de basisschool zaten. Je moet altijd voorzichtig zijn met wat je wenst, want tijdens de coronalockdowns bracht ik veel tijd door met mijn kinderen toen de scholen en kinderopvang sloten. Wat in zeker opzicht fijn en waardevol was, maar mijn thuiswerkproductiviteit in april 2020 zeker niet ten goede kwam.