Vrije uitloop-boerderijen zoeken naar oplossingen ophokplicht
Als er deze week geen eind komt aan de ophokplicht, dreigen talloze boerenhun vrije-uitloopeierente moeten verkopen als 'gewone' scharreleieren. En dat levert minder op.
Nog een week en de 13 duizend kippen van boerderij Zonneveld in Rossum, bij Zaltbommel, ondergaan een transformatie. Niet dat de Dekalb-raskippen hun witte veren verliezen. Maar hun eieren verliezen wel van de een op de andere dag aan cachet. Ze krijgen wettelijk een mindere status: die van scharrelei, in plaats van een (duurder) ei uit de vrije uitloop.
Dat laatste is een gevolg van de ophokplicht, die sinds 9 november voor pluimvee geldt nadat het gevaarlijke en uiterst besmettelijke vogelgriepvirus ook in Nederland was opgedoken. Boeren moeten sindsdien hun leghennen binnenhouden. De kippen op boerderij Zonneveld kunnen normaal overdag vrij een weiland inlopen. Leghennen evenwel die twaalf weken achtereen op stal worden gehouden, mogen volgens Europese spelregels niet langer worden aangeduid als 'vrije uitloop-kip'. Dat lot dreigt vanaf komende woensdag voor ruim 5 miljoen kippen.
'Ik heb nog niet echt een idee van de gevolgen', zegt Linda de Groot, eigenaar van Zonneveld, dat ook inkomsten uit rundvee en een bed & breakfast haalt. Vast staat dat een scharrelei minder oplevert. Het verschil met een vrije uitloop-ei is een paar cent. Dat lijkt niet veel, maar als het om tienduizenden of honderdduizenden eieren gaat loopt het verlies in de papieren. Zo houdt Salomons Pluimveebedrijf in Dronten ruim 55 duizend vrije-uitloop-kippen. Tegen het vakblad Boerderij zegt eigenaar Klaasjan Salomons dat het statusverlies hem 1.700 euro per dag gaat kosten. 'Zonder de opbrengst van vrije uitloop-eieren valt mijn rendement weg en moet er geld bij.'
De agrarische sector verliest nu al tientallen miljoenen euro's door de ophokplicht. Andere landen hebben de grenzen gesloten voor broedeieren en eendagskuikens. Boeren lopen ook de kans om vaste afnemers te verliezen - bedrijven die vrije uitloop-eieren in andere producten verwerken. Een vijfde deel van alle eieren verdwijnt in levensmiddelen als ijs, mayonaise, beschuit en pasta.
Voor De Groot, Salomons en nog zo'n 200 kippenhouders met vrije uitloop-boerderijen heeft staatssecretaris Martijn van Dam van Landbouw maandag in Brussel naar een oplossing gezocht. Nederland zou de ophokplicht weer kunnen opheffen, maar veterinaire experts pleiten daartegen. Het virus waart nog rond in Duitsland.
Vogelgriep dreigt voorlopig einde te maken aan vrije-uitloopei
Eieren van vrije-uitloopkippen moeten per 1 februari scharreleieren worden genoemd, als de Europese Commissie (EC) de regels niet aanpast. Zo'n scharrelei is een stuk minder waard.
Van Dam heeft wel de mogelijkheid onderzocht om de handelsstatus van vrije uitloop-eieren te behouden als de ophokplicht toch voortduurt. Zulke onderhandelingen vergen een lange adem, liet hij weten na afloop van een beraad in Brussel. Het zou 'ongelooflijk zonde' zijn, aldus de bewindsman, als zo veel pluimveehouders dit jaar schade moeten lijden terwijl er mogelijk een versoepeling van de regels zit aan te komen.
Of er voor woensdag een oplossing komt noemt voorzitter Hennie de Haan van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) 'koffiedik kijken'. Ze hoopt ook op maatregelen die het risico op het overslaan van vogelgriep van wildwatervogels naar commercieel gehouden pluimvee beperken. 'Misschien moeten we geen nieuwe vrije uitloop-boerderijen meer toelaten in de buurt van open water.' Ook het natuurbeheer moet volgens haar worden herzien. 'Het is mooi dat boeren geld krijgen om akkers onder water te zetten voor natuurherstel. Maar dat water trekt ook wilde vogels aan.'
