Voortbewegen

Ja, we gaan het hebben over voortbewegen. U beweegt u voort. U is in dit geval uzelf. U beweegt uzelf voort, dus zich....

Theo Jansen

Er zijn maar twee soorten voorwerpen die in staat zijn zichzelf voort te bewegen over het aardoppervlak: dieren en automobielen. Planten en bomen staan stil. Vuilniszakken, stoelen, kopjes koffie kunnen voortbewegen, maar niet op eigen kracht.

Ik wil de verschillende manieren van zichzelf voortbewegen met u doornemen, te beginnen met rollen.

Mijn kinderen wilden niet kruipen toen ze baby waren, ze rolden. Alvorens zich naar een plek te begeven, schatten zij, liggend op de grond de afstand en de richting van het doel. Zij namen hun positie in en rolden kopjekerend naar de plaats van bestemming, heel snel, in een horizontale pirouette.

Die rolbeweging werd aangedreven door een zich herhalende kronkelbeweging. Kronkelen betekent van vorm veranderen. Een rups verandert van vorm, een regenworm, ja zelfs een wandelende mens verandert van vorm. Daar komen alle manieren van voortbewegen op neer: van vorm veranderen ofwel bewegen en wel zodanig dat er verplaatsing optreedt.

Herhaalde vormverandering resulteert in herhaalde verplaatsing. De herhaalde verplaatsingen bij elkaar opgeteld leveren een totale verplaatsing op van A naar B.

Behalve het rollen kennen we het golven. Palingen en slangen golven horizontaal, zeehonden en rupsen verticaal.

Voordeel van de horizontale golfbeweging is dat zij bij voortzetting in het water ook resulteert in een voortgaande beweging. Een paling kan zowel op het land als in het water zichzelf voortbewegen met dezelfde golfbeweging in zijn lijf. Volharding van de golfbeweging van de zeehond of de rups in water zou resulteren in een achterwaartse beweging. We hebben de longitudinale golven nog niet besproken. Het zijn peristaltische samentrekkingen in het lijf, parallel aan de voortbeweging. Door een zekere vleug beweegt het beest zich voort.

Ogenschijnlijk zonder van vorm te veranderen schuift het gehele beest naar links. De voortbeweging is op dezelfde beginselen gebaseerd als die van de korenaar. Een korenaar die in een mouw terechtkomt, wordt voortbewogen door de willekeurige bewegingen van de arm. De vleug in de korenaar stuwt het ding naar voren, in de richting van de nek.

Van oorsprong zijn wij dieren hulsjes, met een in-en een uitgang. Vormeloze dingetjes zonder armen of benen. Wat ik zo knap vind, is dat die hulsjes zich op zulke diverse manieren kunnen voortbewegen. Soms zie je die primitieve voortbewegingsmethoden terug. Je hoeft niet veel fantasie te hebben om in een galopperend paard of rennend konijn een golvende rups te zien.

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden