Vijfduizend nieuwe diersoorten ontdekt in de diepzee: ‘Als je niet weet wat er leeft, is het moeilijk te beschermen’

Het is een gebied dat volop in de belangstelling staat, omdat mijnbouwbedrijven staan te popelen om het te ontginnen. Diep onder de zeespiegel bevinden zich namelijk knollen met zeldzame metalen, zoals kobalt en nikkel. Daaraan is grote behoefte nu olie en gas worden afgezworen en er voor zonnepanelen en accu’s dit soort grondstoffen nodig zijn.

In de komende weken moet de International Seabed Authority, die de zeggenschap heeft, besluiten of het delven van grondstoffen hier van start kan gaan.

Voor wetenschappers is de mogelijke exploitatie een extra aansporing om uit te zoeken welke levensvormen er in de diepe oceaan te vinden zijn. Alleen zo kan immers de impact van de menselijke activiteiten straks worden gemeten. De nieuwste inventarisatie van meercellige dieren stond donderdag in vakblad Current Biology, en werd geleid door biologen van het Natural History Museum in Londen.

Hap uit de bodem

Hoe bekijk je dieren in de peilloze diepten van de oceaan? De simpelste manier is om een soort kistje naar beneden te laten zakken, een vierkante ‘hap’ uit de oceaanbodem te nemen, en de boel dan weer omhoog te takelen. Een andere methode is om robots naar de zeebodem te sturen en die monsters te laten nemen of te laten filmen. Vervolgens kun je van de gevonden diersoorten het uiterlijk beschrijven of het genetisch materiaal in kaart brengen.

Voor hun nieuwe publicatie voegden de biologen alle bekende dataverzamelingen samen, schrapten zo goed als het ging de dubbelingen en kwamen zo tot een getal: 5.580 diersoorten vonden ze in de Clarion-Clipperton-Zone. Daarvan zijn er 5.142 wetenschappelijk nog niet op naam gebracht. Van de 438 soorten die wetenschappers wél kennen, komen er 179 voor zover bekend nergens anders in de diepzee voor.

Vooral de geleedpotigen bleken rijk vertegenwoordigd, gevolgd door ringwormen, rondwormen, stekelhuidigen (zoals zee-egels) en sponzen. Muriel Rabone, diepzee-ecoloog bij het Natural History Museum, beschreef enkele van die ‘heel merkwaardige’ soorten in een persbericht. ‘Sommige sponzen zien eruit als klassieke badsponzen, andere als vazen. Een van mijn favorieten zijn de glassponzen. Die hebben kleine stekels, en zien er onder de microscoop uit als kroonluchtertjes of sculpturen.’

Mogelijk nog meer soorten

De onderzoekers gaan ervan uit dat nog niet alle diersoorten in de regio zijn gevonden. Van heel wat dieren vonden ze namelijk maar één exemplaar, een aanwijzing dat ze de bewuste soort net zo goed over het hoofd hadden kunnen zien. Ze lieten dus ook wiskunde los op hun gegevens, en kwamen zo op twee manieren tot een schatting voor de totale soortenrijkdom in het gebied: de ene berekening kwam uit op 6.233 diersoorten, de andere op 7.620.

‘Dit is heel belangrijk en goed onderzoek’, vindt Sabine Gollner, een marien bioloog die onderzoek doet naar de Clarion-Clipperton-Zone aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. ‘Immers, als je niet weet wat er leeft, is het ook heel moeilijk om het te beschermen.’

Volgens Gollner is het nodig om meer stukken van de Clarion-Clipperton-Zone aan te wijzen als beschermd gebied. ‘In de delen met de meeste mangaanknollen hebben mijnbouwbedrijven tot nu toe voorrang gekregen. Maar het lijkt erop dat tussen die knollen heel andere soorten leven dan elders. Ook dat ecosysteem moeten we dus beschermen.’