Vaarwel Facebook, het is uit tussen ons

‘Het is tijd.’ Drie simpele woorden, gevolgd door de hashtag #DeleteFacebook. De afzender van deze tweet is opvallend: Brian Acton. Acton verdiende miljarden toen hij een paar jaar terug het door hem opgerichte WhatsApp aan Facebook verkocht, waar hij nog tot een half jaar geleden werkte.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Privacyvoorvechters en andere critici waarschuwen al veel langer voor de ongebreidelde datahonger van bedrijven als Facebook, maar tot nu toe leken dit soort waarschuwingen aan dovemansoren gericht. Voor de meeste gebruikers leek het een onderdeel van een overeenkomst: wij mogen jullie mooie dienst gratis gebruiken en wij betalen daarvoor met onze gegevens.

Na de onthullingen in The New York Times en The Observer van vorige week is er een kentering waarneembaar. De hashtag #DeleteFacebook is ineens overal, terwijl sites en blogs over elkaar heen buitelen met de boodschap: het is hoog tijd om nu eindelijk eens uw Facebook-account te verwijderen.

Nu is het wel goed te beseffen dat ophef ook weer even plotseling kan verdwijnen als hij opkwam. Een hashtag is een stuk eenvoudiger gezet dan de daad bij het woord voegen. Toen Facebook in 2014 WhatsApp inlijfde voor zo’n twintig miljard dollar (ongeveer de helft van de beurswaarde die Facebook afgelopen maandag na de onthullingen verloor), stak er ook een storm van protest op.

De bundeling van krachten zou de macht van Facebook te groot maken, waarop gebruikers massaal op zoek gingen naar alternatieven als Telegram. Het probleem was vervolgens: hoe krijg je al je vrienden zover om ook over te stappen? Uiteindelijk bleef iedereen waar hij zat. Hetzelfde geldt tot nu toe ook voor Facebook. Uiteraard zijn er privacyvriendelijker alternatieven, maar die voelen vaak toch als een dorre woestijn of op zijn minst een verlaten bar.

Het fenomeen staat bekend als de privacyparadox: mensen zéggen dat ze privacy belangrijk vinden, maar er werkelijk naar handelen is een ander verhaal.

Maar voor wie er nu toch echt genoeg van heeft dat datagraaiers er met zijn gegevens vandoor gaan: er is wel degelijk iets te doen.

1. Download je eigen gegevens

Een uitstekend startpunt is bij Facebook alle persoonlijke data op te vragen. Voor de meeste mensen is Facebook een zwarte doos: het werkt allemaal uitstekend, maar ze hebben geen idee wat er binnen die doos precies gebeurt. Iets meer inzicht in welke gegevens worden opgehaald, helpt dan. Die data zijn tegenwoordig eenvoudig te vinden onder de algemene accountinstellingen: ‘een kopie downloaden van je Facebook-gegevens’.

Facebook slaat een hele waslijst aan gegevens op, die op deze manier ineens een stuk minder abstract worden en ook op de eigen computer beschikbaar zijn. Facebook zelf noemt gegevens als ‘alle opgeslagen actieve sessies, waaronder datum, tijd, apparaat, IP-adres, cookie- en browsergegevens’ of ‘een overzicht van onderwerpen die op jou worden gericht, gebaseerd op je vind-ik-leuks, interesses en andere informatie die je op je tijdlijn plaatst.’ Uiteraard zijn ook alle foto’s en video’s onderdeel van het pakket, vergezeld van hun metadata.

2. Blokkeer apps

Via Facebook geef je veel persoonlijke gegevens prijs aan andere partijen. Ook hier laat de privacyparadox zich gelden: wat is er eenvoudiger dan je met je Facebook-account aanmelden bij een app of site van een andere partij, zoals AirBnb, Spotify of Tinder? De keerzijde van dit gemak: die sites en apps hebben vervolgens toegang tot een sloot aan gebruikersdata zoals je vind-ik-leuks, woonplaats, mailadres of Spotify-afspeellijsten. Op Facebook (instellingen/apps) is te zien welke apps allemaal toegang hebben tot die data. Daar kunnen ook de privileges worden beheerd.

3. Je account deactiveren

Een stap verder gaat het deactiveren van het Facebook-account. Bedenk wel: hiermee worden de gegevens niet verwijderd van Facebook: de gebruiker kan altijd weer besluiten om terug te keren. Facebook maakt dit redelijk eenvoudig: via instellingen/account beheren/je account deactiveren.

4. Je account verwijderen

Het echte #DeleteFacebook gaat een stap verder: hier wordt een account niet alleen permanent gedeactiveerd, ook worden alle persoonlijke gegevens van de Facebook-servers verwijderd. Facebook maakt deze stap een stuk lastiger; hij is niet terug te vinden op dezelfde pagina waar het account gedeactiveerd wordt. Via een zoek­opdracht kom je er uiteindelijk na de nodige onduidelijke stappen, maar voor de liefhebber is er gelukkig ook een directe link: facebook.com/help/delete_account. Facebook zegt dat het maximaal negentig dagen kan duren voordat het hele proces is afgerond. En daarna blijft er tijd over voor echte gesprekken. Of een ander netwerk natuurlijk.