Supernova gevonden die Nijmegen al voorzag
Amerikaanse sterrenkundigen hebben een geheel nieuw type supernova ontdekt. Het nieuwe type werd twee jaar geleden voorspeld door de Nijmeegse astronoom Gijs Nelemans en zijn Amerikaanse collega Lars Bildsten.
‘Behoorlijk spectaculair,’ zegt Nelemans, die verbonden is aan de Radboud Universiteit, ‘want een nieuw sterrenkundig fenomeen voorspellen wat dan ook nog gevonden wordt is echt enorm zeldzaam.’
Exploderende sterren
Supernova’s zijn exploderende sterren. Er zijn grofweg twee typen: zware sterren die aan het eind van hun leven zijn gekomen, en kleine witte-dwergsterren die volledig uiteenspatten nadat ze veel materie opzuigen van een begeleider.
In 2007 berekenden Nelemans en Bildsten dat er ook zwakkere supernova-explosies kunnen optreden in zogeheten AM Canum Venaticorum-sterren: dubbelsterren die uit twee witte dwergen bestaan.
Thermonucleaire explosie
Materie-overdracht van de ene ster naar de andere produceert dan een laag heliumgas, die bij een bepaalde druk en temperatuur een thermonucleaire explosie ondergaat.
Dovi Poznanski van de Universiteit van Californië in Berkeley heeft nu precies zo’n zwakke, snel uitdovende supernova gevonden in waarnemingen die in 2002 al zijn verricht door een geautomatiseerde telescoop. De bijzondere sterexplosie (SN 2002bj) vond plaats in het sterrenstelsel NGC 1821 in het sterrenbeeld Haas. De ontdekking is donderdag gepubliceerd in SciencExpress.
‘In de afgelopen jaren hebben we ons nieuwe idee op veel plekken gepresenteerd,’ aldus Nelemans, ‘maar steeds werden we erop gewezen dat dergelijke explosies nog nooit waren gezien.’ De reden daarvan is dat het nieuwe type vrij zeldzaam is, veel minder helder is en ook nog eens sneller uitdooft.
