Stervende oceanen geven in 2048 geen vis meer

In het wetenschappelijke tijdschrift Science zetten ze alle informatie op een rij over wat de zeeën en oceanen de mensheid leveren, zogeheten ecosysteemdiensten. Net zoals insecten ervoor zorgen dat koffieboeren van plagen worden verlost, zo zuiveren schelpdieren het water en levert de zee immense hoeveelheden vis.

Hun conclusie is dat veel natuurlijke voordelen verdwijnen. Het verlies aan biodiversiteit reduceert het vermogen van de oceanen ingrijpend om zeevoedsel te produceren, ziekten te bestrijden, vervuiling te verminderen, te herstellen van overbevissing en de klimaatverandering tegen te gaan.

De studie toont aan dat elk verlies van een soort vele andere meesleurt en leidt tot snelle afbraak van het hele mariene ecosysteem. Maar het hoopvolle is ook, dat herstel van elke soort leidt tot aanzienlijke verbetering van de visproductie, de stabiliteit van het ecosysteem en het vermogen om aan stress weerstand te bieden.

‘Of we nu keken naar getijdewateren bij de kust of naar oceanen, we zagen overal hetzelfde beeld opdoemen’, zegt Boris Worm, de eerste onderzoeker, verbonden aan de universiteit van Dalhousie in Halifax in Californië.

‘Met het verlies van soorten verliezen we de productiviteit en stabiliteit van hele ecosystemen. Ik was geschokt en verontrust over hoe consistent deze trends zijn, het overtrof onze verwachtingen.’

De vierjarige analyse is de eerste die alle beschikbare gegevens onderzoekt over soorten in oceanen, ecosystemen, historische verbanden en visserij om het belang van de biodiversiteit op wereldwijd niveau te begrijpen.

Als de huidige trends doorgaan zullen de oceanen in 2048 weinig leven meer voortbrengen, omdat 90 procent van de vissen, zeeplanten en ander leven is verdwenen. Deze ineenstorting wordt nog versneld door de achteruitgang van de gezondheidstoestand van de oceanen.

Vissen hebben schoon water nodig, prooidieren en predatoren zijn afhankelijk van zeemilieus die onderling nauw samenhangen. Zo is koraal geschikt als kraamkamer voor vissen en zijn de wortels van mangrovebossen goede schuilplaatsen voor kleine vissen. Algen dienen weer als voedsel voor walvissen.

Deze onderlinge afhankelijkheid geeft aan dat de gebruikers van de zee zich niet op behoud van een specifieke soort moeten toeleggen, maar het hele ecosysteem in ogenschouw moeten nemen, vinden de onderzoekers.

Ook de mensheid zal onder dit verlies gaan lijden. Uiteenvallen van ecosystemen leidt ertoe dat kustgebieden gevoeliger worden voor invasieve soorten, die bij gebrek aan natuurlijke vijanden de inheemse soorten kunnen uitroeien. Er kunnen ziekten uitbreken en giftige algenbloei kan optreden.

Veel economische activiteiten langs de kusten zijn afhankelijk van zuiver water. ‘De oceaan is een grote recycler’, verklaart mede-auteur Steve Palumbi van Stanford University. ‘De oceaan absorbeert slib en zet dit om in voedsel, zij filtert gif uit het water, zij produceert voedsel en zet kooldioxide om in voedsel en zuurstof. Maar om al deze diensten te kunnen blijven leveren, moeten ook de miljoenen planten en zeedieren in functie blijven.’