AnalyseSmart home
Spotgoedkope slimme lampen: betaal je dan met je privacy?
Grote winkelketens verkopen slimme lampen voor veel lagere prijzen dan marktleider Philips. Hoe doen ze dat en hoe privacyvriendelijk zijn ze?
Wie zijn huis slim wil maken, begint vaak met de lampen. Een op de vijf Nederlandse huishoudens heeft slimme verlichting, meldt Multiscope. Dat onderzoeksbureau doet doorlopend onderzoek naar wat mensen in huis halen aan domotica (een chic woord voor slimme huisapparatuur). Geen wonder dus dat ook winkelketens als Action, Lidl en Hema op die markt springen.
Wat heb je eigenlijk aan een slimme lamp? In plaats van met een schakelaar aan de muur die alleen aan of uit kan, bedien je hem meestal met een app. Dat biedt veel meer instelmogelijkheden. Tot op een procentpunt nauwkeurig dimmen, overdag werken bij koel licht terwijl er ’s avonds juist warme sfeerverlichting uit het peertje komt, of zelfs licht in elke mogelijke kleur – het kan allemaal.
Automatisch aan
Meestal kun je ook nog geautomatiseerde schema’s instellen: doe de lamp in de slaapkamer ’s ochtends aan als ik moet opstaan en zet hem extra fel als het een bewolkte dag is. Of: als ik de lampen boven aan doe, schakel ze dan op de benedenverdieping uit.
Philips is heer en meester op het gebied van slimme lampen met de Hue-lijn. Volgens Multiscope heeft Hue een marktaandeel van 47 procent. Goedkoop is Philips niet: een lamp die in alle kleuren licht geeft, kost al gauw meer dan 50 euro. Niet voor niets is de hoge prijs de meestgenoemde reden om geen slimme lampen te nemen, zegt Multiscope.
Dat kan goedkoper, denken de budgetwinkels. En dus heeft Action een slim kleurenpeertje voor maar 7 euro. Bij Hema betaal je 12 euro en Lidl vraagt 16 euro.
De winkels zijn zoveel goedkoper omdat ze de lampen niet zelf van A tot Z ontwikkelen. De Chinese fabrikant Tuya biedt een enorm scala aan domotica waarop retailers hun eigen logo kunnen plakken. De lampen van Action en Hema zijn daar een voorbeeld van. Hun peertjes zijn identiek: het enige verschil zit hem in de verpakking. Ook de bedieningsapp is grotendeels gelijk. Lidl zegt zijn lampen zelf te hebben ontwikkeld, maar maakt op de achtergrond ook gebruik van Tuya’s systemen.
Er zijn twee soorten slimme verlichting: wifilampen en peertjes met een bridge.
Wifinetwerk
De eerste variant verbind je rechtstreeks met je wifinetwerk. Hema en Action werken op die manier. Het voordeel van een wifilamp is de lage prijs – goedkoper dan bij die twee ketens vind je geen slimme verlichting in een Nederlands winkelschap. Bovendien zijn wifilampen redelijk eenvoudig in te stellen met een app.
Nadelen zijn er ook: ze strijden met al je andere apparaten om een plek op je drukke thuisnetwerk, dat met elk nieuw slim apparaat verder dichtslibt. Een wifinetwerk heeft een beperkte capaciteit en een gemiddeld huishouden heeft al snel tientallen apparaten die er al gebruik van maken.
Bridge
Lampen met een bridge hebben dat probleem niet – die maken geen verbinding met de wifi, maar met de bridge, een kastje dat je met een kabel aan je router verbindt. Het kastje zendt een nieuw netwerk uit, meestal met een Zigbee-signaal. Zigbee is een draadloos netwerk speciaal voor domotica. De lampen kunnen het signaal aan elkaar doorgeven. Heb je een slimme lamp op zolder gehangen terwijl de bridge twee verdiepingen lager in de meterkast hangt? Waarschijnlijk kan de lamp dan niet rechtstreeks met de bridge praten, omdat het signaal niet ver genoeg komt. Maar als er op de tussenverdiepingen ook Zigbee-lampen hangen, komt het via die lampen alsnog op de juiste plek. Een wifilamp kan dat niet, die moet zelf in verbinding staan met de router.
De lampen van Lidl werken via een bridge met Zigbee. Dat maakt ze wel iets duurder: niet alleen de peertjes kosten meer, je moet ook de bridge zelf nog kopen (30 euro). dan ben je wel minder afhankelijk van de fabrikant: Philips Hue werkt ook via Zigbee, net als de slimme Ikea Tradfri-lampen.
Bij wifilampen ben je veel sterker gebonden aan het merk. Wie zijn huis verlicht met Hema-lampen, moet die bedienen met de Hema-app. Omdat de lampen van Action en Hema hetzelfde Tuya-model zijn, kun je de lamp van de een ook met de app van de ander bedienen. Maar er is geen garantie dat dit in de toekomst zo blijft of dat de lampen van de volgende winkelketen die in de domotica-vijver springt er ook mee samenwerken.
Hoe privacyvriendelijk zijn slimme lampen?
Bij alle drie de winkelketens moet je een account aanmaken via een app, anders kun je de lampen niet gebruiken. Daarbij moet je akkoord gaan met privacy- en gebruiksovereenkomsten.
In de voorwaarden van Hema (iets minder dan drieduizend woorden) zegt het bedrijf dat het gebruikmaakt van niet nader toegelichte ‘derde partijen’ voor het leveren van de diensten én dat Hema er geen verantwoordelijkheid voor draagt. Onder andere locatiegegevens kunnen verzameld worden.
Action (3.600 woorden) verwijst in de app naar de zeer algemene privacyvoorwaarden die vooral gaan over het gebruik van beveiligingscamera’s in de winkelfilialen. Informatie over de lampen ontbreekt. Het bedrijf zegt aan nieuwe voorwaarden te werken. Volgens een woordvoerder verwerkt het bedrijf ‘alleen gegevens die nodig zijn om apparatuur met elkaar te laten samenwerken’ en gebeurt dat in Duitsland.
Opvallend: je mag de slimme apparaten van Action niet gebruiken om ‘geruchten te verspreiden’, ‘de eer van de staat te beschadigen’, ‘de nationale eenheid te saboteren’ of om ‘obsceniteiten en porno te verspreiden’. Het zijn formuleringen die vrijwel een-op-een uit het Chinese wetboek lijken te komen. Action zegt dat het opnemen van die passage een ‘vergissing is die verder geen juridische consequenties voor gebruikers heeft’ en zal de regels in de nieuwe voorwaarden verwijderen.
Lidl heeft bijna achtduizend woorden nodig voor zijn voorwaarden. Het bedrijf stelt expliciet geen bijzondere persoonsgegevens (etniciteit, politieke en religieuze opvattingen, seksualiteit) te verzamelen of daar iets mee te doen, mochten ze toch binnenkomen via de sensoren van de apparaten. De supermarkt geeft een overzicht van de derde partijen die namens Lidl gegevens verwerken, en stelt hiervoor zelf verantwoordelijk te blijven. Tuya is een van de genoemde bedrijven. In de voorwaarden staat dat gegevens de EU kunnen verlaten en naar China en de VS gaan, maar in een reactie stelt Lidl dat ze uitsluitend op Europese servers verwerkt worden.
