Rond welke leeftijd beginnen kinderen het écht te snappen?

Oefening baart kunst, weet iedere volwassene. Maar rond welke leeftijd beginnen kinderen het te snappen? 6 jaar blijkt een cruciale leeftijd, ontdekten Australische onderzoekers.

Marieke Mudde
Snel geleerd. Een pupil van voetbalclub PSV heeft gescoord en legt iedereen het zwijgen op. Beeld Klaas Jan van der Weij / Sportst
Snel geleerd. Een pupil van voetbalclub PSV heeft gescoord en legt iedereen het zwijgen op.Beeld Klaas Jan van der Weij / Sportst

Strik je veters, oefen met lezen en schrijven. Ouders moedigen hun kinderen vaak aan om bepaalde vaardigheden te trainen. Maar hoe komt dat over op kinderen van verschillende leeftijden? Op die vraag beginnen wetenschappers grip te krijgen, dankzij een studie van de Universiteit van Queensland.

De onderzoekers legden aan 120 Australische kinderen van 4 tot en met 7 jaar oud drie bewegingsspellen uit. Vervolgens kregen de kinderen te horen welk spel ze bij een test moesten spelen. Bij die proef konden ze stickers winnen.

Na de toelichting kregen de kinderen 5 minuten de tijd om met alle spellen te spelen. De ene helft werd gestimuleerd de tijd te gebruiken om zich voor te bereiden op de test. De andere helft mocht doen en laten wat ze wilde. De onderzoekers gebruikten bij hun instructies met opzet niet het woord oefenen.

Na de 5 minuten kwam de onderzoeker terug en vroeg elk kind met welk spel hij het langs had gespeeld en waarom. Ook werd gevraagd wat het kind dacht te kunnen doen om beter te worden en - in algemene zin - wat hij thuis zou doen om beter te worden in iets. Daarna begon de test in een andere kamer waar dezelfde spellen stonden. Bij elke geslaagde poging kreeg het kind een sticker.

Uitleggen aan een pop

Na de proef moest het kind aan een pop uitleggen wat oefenen is. Aan een pop iets uitleggen is voor kinderen comfortabeler dan aan een onderzoeker, omdat een onderzoeker het antwoord al weet. Het experiment werd gefilmd.

Twee onderzoekers analyseerden met behulp van die videobeelden het gedrag en de antwoorden van de kinderen. Wat bleek? De 4-jarigen toonden geen begrip in het belang van oefenen, kozen het testspel minder vaak en speelden het relatief kort. Een groot verschil met de 6- en 7-jarigen: zij speelden het testspel veel langer dan met de andere spellen en gaven aan dat ze dit deden om te oefenen voor de test.

Opvallend was dat de tip om zich voor te bereiden alleen invloed had op 6-jarigen. Zij gingen door de tip vaker het testspel als eerst spelen, zo schrijven de onderzoekers in Child Development.

Nieuwe resultaten

De vaardigheid doelmatig oefenen groeit dus met leeftijd. Waarschijnlijk doordat met leeftijd het denkvermogen en het verstand verbeteren. Vervolgonderzoek moet dit aantonen en laten zien wat de rol van ouders en school is bij doelmatig oefenen.

Marijn van Dijk, universitair hoofddocent ontwikkelingspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt ook dat meer onderzoek nodig is. 'Het is een goed uitgevoerd en interessante studie met nieuwe resultaten, maar zegt nog niet waardoor kinderen van 6 en 7 wel doelmatig oefenen en kinderen van 4 en 5 nog niet. Tussen de 4 en 7 jaar maken kinderen namelijk veel verschillende ontwikkelingen door.'

Ook is het volgens Van Dijk lastig om deze resultaten te vertalen naar individuen. 'Groepsgemiddelden zeggen weinig over individuele ontwikkeling. Wel is het relevant voor ouders en scholen om te weten dat 4-jarigen amper spontaan inzicht in het belang van doelmatig oefenen tonen en daardoor dus hoogstwaarschijnlijk niet uit zichzelf gaan oefenen om ergens beter in te worden.'

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden