Roep om opendraaien Groningse gaskraan gebaseerd op slechte peiling én slechte rekensom

We moeten van het gas af. Niet alleen vanwege het klimaat maar nu ook vanwege de oorlog. Het Europees Parlement heeft afgelopen week opgeroepen tot een ban op Russisch gas. Omdat we niet van de een op de andere dag kunnen stoppen met gas groeit de roep om toch maar de Groningse gaskraan weer open te draaien.

Helaas is die roep deels gebaseerd op een slechte peiling en op een slechte rekensom.

Het gaat om een peiling van het Dagblad van het Noorden van 5 maart, waaruit zou blijken dat ruim zes op de tien Groningers de gaskraan wel open willen als dat Poetin dwarsboomt. Die peiling is op sociale media en in buitenlandse media al gedebunkt, maar het kan geen kwaad die boodschap hier te herhalen. Die peiling had alle reguliere problemen rond internetpeilingen, zoals gebrek aan representativiteit. Ongeveer gelijktijdig met deze peiling deed I&O Research hetzelfde onderzoek, maar dan methodologisch beter. Zij vonden dat slechts 42 procent van de Groningers de gaskraan open wil – een stuk minder dus.

Een andere valkuil bij de peiling is dat gevraagd werd of men vond dat de gaskraan open moest als dat veilig kon. Het Staatstoezicht op de Mijnen was hier enkele dagen later helder over: het kan niet veilig. De peiling ging dus uit van een ongeldige premisse. Een peiling met de vraag ‘Gaswinning kan niet veilig, zullen we het toch doen?’ zal ongetwijfeld minder voorstanders hebben.

Ook in de vervolgstap gaat het fout: laten we Groningers ruimhartig compenseren, dan kan de kraan wel open, toch? Klinkt aannemelijk, maar is onbetaalbaar. Die compensatie is duurder dan je denkt. Van Groningen heerst het beeld dat de provincie bestaat uit uitgestorven vlakten met hier en daar een boerderij. Dat terwijl Groningen juist het dichtstbevolkte aardgaswinningsgebied ter wereld is. In het gebied waar het Instituut Mijnbouwschade Groningen schade vergoedt, wonen zo’n 590 duizend mensen. De NAM hanteert wat beperktere grenzen, maar wijst nog steeds een gebied aan met 193.192 huizen.

Alleen al het inventariseren van bevingsschade kost gemiddeld 50 duizend euro per woning (!). Zonder nog maar één reparatie uit te voeren, kost het inspecteren van alle huizen alleen al tien miljard. Kortom: ruimhartige compensatie maakt dit gas onbetaalbaar.

Daarnaast groeit de duur tussen schade en oplossing: inmiddels moet men gemiddeld 280 dagen wachten voordat een schademelding afgehandeld wordt. Nog meer winning is nog meer schade is nog langer wachten. En juist het lange wachten en de onzekerheid leiden tot gezondheidsrisico’s bij de bewoners.

Hoe het trouwens wel goedkoper kan: vertrouw de burger. Tot nu toe is bij 94 procent van de afgehandelde vragen smartegeld toegekend. In plaats van elk dossier te behandelen en duizenden euro’s in adviseurs te steken, kun je ook gewoon iedereen in het gebied dat smartegeld geven, dat komt per saldo goedkoper uit.

Vanzelfsprekend moeten we zo snel mogelijk stoppen met Russisch gas. Mogelijk is het daarom nodig om de gaskraan tijdelijk open te draaien. Maar laten we dat debat dan wel op basis van de juiste cijfers voeren.

Casper Albers is hoogleraar statistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen