'Providers kunnen vergoeding eisen om bewaarplicht data'
De wettelijke bewaarplicht van telecomgegevens is in strijd met de Grondwet, en daarom kunnen telecomproviders forse schadevergoedingen eisen van de overheid, zegt privacyorganisatie Bits of Freedom. Maar minister Opstelten van Veiligheid en Justitie geeft vooralsnog geen sjoege.
De redenering is als volgt: Nederland heeft een wet die telecomaanbieders verplicht om telefoon- en internetgegevens bevolkingsbreed op te slaan (de 'bewaarplicht'). In april heeft het Hof van Justitie van de EU verklaard dat die opslag indruist tegen het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie. Dat laatste is een internationaal verdrag. In de Nederlandse Grondwet staat dat een wet die strijdig is met internationale verdragen, niet mag worden uitgevoerd. Ofwel: de bewaarplicht is ongrondwettig.
Stoppen met handhaven
Volgens Rejo Zenger van Bits of Freedom, de man achter deze analyse, betekent dit dat het Agentschap Telecom, dat verantwoordelijk is voor het toezicht op de wet, 'per onmiddellijk moet stoppen met het handhaven'. Gaat het daarmee toch door, dan kunnen de telecomaanbieders, die kosten moeten maken om de data op te slaan, een schadevergoeding eisen.
Volgens een woordvoerder van internetprovider XS4all, dat zich altijd tegen de bewaarplicht heeft verzet, is deze interpretatie 'absoluut hoopgevend'. 'Wij kunnen een eind in de redenering meegaan.' Toch wil hij nog afwachten wat de juristen ervan vinden. 'Wij zijn tegen de bewaarplicht, maar houden ons aan de wet.'
De eerste helft van de redenering is waterdicht. Minister Opstelten heeft in een brief aan de Tweede Kamer zelf toegegeven dat de bewaarplicht in de huidige vorm in strijd is met het Handvest.
Maar daaruit volgt niet automatisch de conclusie dat de wet per direct moet worden ingetrokken, zegt een woordvoerder van Opstelten. 'We gaan de wet aanpassen. Tot die tijd blijft de huidige wet van kracht.'
Zwaardere misdrijven als uitzondering
In reactie op het arrest van april kwam Opstelten twee weken geleden met een voorstel tot aanscherping van de bestaande wet: alleen voor wat zwaardere misdrijven kan de politie straks bij de bewaarde gegevens. Voor data die hooguit een half jaar oud zijn is een maximale gevangenisstraf van vier jaar het minimum, voor data die een half jaar tot een jaar oud zijn moet zeker acht jaar straf te eisen zijn. De rechter-commissaris moet toestemming geven.
Maar een andere eis, zo interpreteerde de Raad van State, is dat alleen gegevens mogen worden opgeslagen van mensen die van een misdrijf worden verdacht. Die wens legt Opstelten naast zich neer. Want, schreef hij aan de Kamer, dan zou de hele wet niet zinvol meer zijn. Het idee is juist dat ieders gegevens worden bewaard vóórdat een strafbaar feit is gepleegd.
undefined
