Oproep: welke ambitieuze missie wilt u dat Nederland nog voor 2030 voltooit?

‘We kiezen ervoor om naar de maan te gaan, voor het einde van dit decennium.’ Beroemde woorden van president Kennedy, die begin jaren zestig de opmaat vormden voor een van de indrukwekkendste collectieve krachtsinspanningen die wetenschappers en ingenieurs ooit zouden ondernemen.

Want hoe je een mens op de maan moest zetten? De experts hadden destijds géén idee. Besturingscomputers? Bestonden niet. Of je überhaupt op de maan kon landen of dat je in de maanbodem zou wegzinken? Moest nog worden uitgevogeld.

En toch, zei Kennedy, we gáán gewoon. En snel een beetje. Uiteindelijk werkten ruim 400 duizend mensen met een budget van op z’n hoogtepunt 4,4 procent van de nationale overheidsuitgaven aan de Apollo-missies. Allemaal met dat ene doel: in een ongekend tempo een mens op de maan zetten.

Neil Armstrong

‘Een kleine stap voor de mens, een grote sprong voor de mensheid.’ Met die woorden zette Neil Armstrong als eerste aardbewoner een voet op een ander hemellichaam, 20 juli 1969. Een iconisch moment in de menselijke geschiedenis, dat tot de dag van vandaag symbool staat voor doorzettingsvermogen en vindingrijkheid. Michael Collins, de in april overleden astronaut die met de Apollocapsule rondjes om de maan bleef draaien, benadrukte in de podcast 13 Minutes to the Moon dat toen de crew van Apollo 11 de wereld rondreisde, mensen niet tegen ze zeiden ‘you did it’ maar ‘we did it’. De maanlanding werd gezien als iets wat Amerika had gedaan námens de mensheid.

De maanmissies hadden bovendien, direct en indirect, een enorme ‘spin-off’. Uitvindingen die nodig waren om Neil Armstrong en Buzz Aldrin op de maan te zetten, hielpen bij ontelbare innovaties die ook buiten de ruimtevaart nuttig waren. Denk alleen al aan:

– Mobiliteit: stuurcomputers voor vliegtuigen, auto’s en andere voertuigen

– Voedselveiligheid: om zeker te weten dat de astronauten niet ziek zouden worden van meegebracht voedsel, bedachten experts nieuwe technieken en procedures die tot de dag van vandaag in fabrieken en professionele keukens gebruikt worden.

– Medische toepassingen: bij de Apollo-missies werkten experts aan kleine oplaadbare batterijen, een innovatie waar uiteindelijk onder anderen mensen met gehoorapparaten van zouden gaan profiteren.

Flash forward naar 2021, een nieuwe tijd, met totaal nieuwe uitdagingen. Een tijd waarin uit verschillende hoeken de roep klinkt om nieuwe missies met de ambitie van Kennedy. Zo stelt onder andere topeconoom Mariana Mazzucato in haar boek Moonshot de prikkelende vraag: wat als we dezelfde durf en krachtsinspanning die we destijds bij de maanmissies toonden, loslaten op de grootste problemen van deze tijd, zoals klimaatverandering, ziekte of ongelijkheid?

Grensverleggend

De wetenschapsredactie van de Volkskrant gaat die uitdaging graag aan voor Nederland. Een klein land, maar ook rijk, met vele topuniversiteiten en -instellingen. Wat zouden die kunnen bereiken met een gezamenlijke krachtsinspanning en een budget van tientallen miljarden euro’s? Want het is natuurlijk leuk dat we een van de beste pensioenstelsels ter wereld hebben, behoorlijk hoog staan in de lijstjes van innovatieve landen en een niet al te slecht draaiende economie hebben. Maar het is geen maanlanding.

Een goede missie is uitdagend, grensverleggend. Op het randje van wat mogelijk is. De Amerikanen kozen destijds niet voor niks voor een maanlanding. De Russen hadden al achtereenvolgens de eerste kunstmaan, het eerste dier in de ruimte en de eerste mens in de ruimte gehad. Dan is het niet genoeg om aan te komen zetten met de eerste ruimtewandeling of de eerste driepersoonsruimtevlucht.

Een missie moet prikkelen en inspireren. Je wilt er getuige van zijn of aan meewerken. Zo’n missie die eigenlijk niet kan, ténzij je alles op alles zet.

Dus wat gaan we bereiken voor 1 januari 2030? De komende twee weken verzamelen we de beste missies, en in de zomer gaan we in een artikelenserie uitzoeken wat ervoor nodig is om die te realiseren. Zeg het maar Nederland, wat wordt onze missie, onze ‘giant leap’? Dus verzamel de afdeling op het werk, de schoolklas, het studiegroepje op de universiteit, het gezin aan de keukentafel of bedenk het helemaal in je eentje om half één ’s nachts achter je laptop. Bedenk een missie voor Nederland en schrijf onze toekomst.