Nieuws
Ongelijkheid carrièrekansen in wetenschap groeit door pandemie: vooral onderzoekers met jonge kinderen in de knel
Wetenschappers met jonge kinderen zijn gedurende de coronaperiode veel werktijd verloren. Omdat juist jonge onderzoekers met tijdelijke contracten carrière moeten maken, dreigen zij nu de academische boot te missen.
Meer stress en minder tijd voor onderzoek. Net als voor een groot deel van Nederland, was de coronaperiode voor veel wetenschappers zwaar. Omdat onder meer onderwijs op afstand meer tijd ging kosten, verloren de meeste onderzoekers kostbare onderzoeksuren.
Die verloren uren werden echter niet gelijk verdeeld: ouders van jonge kinderen trokken aan het kortste eind. Daarbij ervaarden moeders het grootste conflict tussen werk en thuis, hadden meer stress over hun toekomst in de wetenschap.
Die conclusie trekken De Jonge Akademie en het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren in een rapport dat dinsdagmiddag verschijnt, op basis van een vragenlijst die werd rondgestuurd naar onderzoekers aan Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstituten. Het rapport is het eerste grootschalige onderzoek naar de invloed van de pandemie op het werk van wetenschappers in Nederland.
‘Natuurlijk hebben mensen in heel de maatschappij de klappen van corona gevoeld. Maar bij deze specifieke groep is dat ook nog eens slecht voor de carrière’, zegt socioloog Thijs Bol (Universiteit van Amsterdam), co-auteur van het rapport. Precies tijdens de levensfase waarin sommigen kinderen krijgen, werken onderzoekers vaak op tijdelijke contracten en zitten ze in een race om de rest van hun carrière veilig te stellen.
Hoewel de academische wereld bezig is de manier waarop wetenschappers carrière maken te veranderen, spelen twee zaken nu nog een doorslaggevende rol bij die baanzekerheid: het binnenhalen van beurzen met onderzoeksgeld, en het publiceren van voldoende vakartikelen.
Brain drain
‘Jonge ouders kwamen daar de afgelopen periode mee in de knel. Ze hadden soms wel tweemaal minder tijd dan wetenschappers zonder kinderen’, zegt Bol. ‘Dat wreekt zich vooral bij het schrijven van beursaanvragen en vakartikelen.’
Een soortgelijke conclusie trokken overigens ook de auteurs van een internationaal onderzoek naar de invloed van de pandemie op wetenschappers dat eind oktober verscheen in vakblad Nature Communications. Jonge moeders bleken onder meer significant minder nieuwe projecten te zijn gestart.
De auteurs van het rapport hopen dat de overheid en academische wereld een ‘brain drain’ kunnen voorkomen. ‘Deze onderzoekers weten zelf ook dat ze nu achterlopen in de strijd om een vaste aanstelling. Dat geeft stress en twijfels. We zijn bang dat goede onderzoekers straks uit zichzelf, of noodgedwongen, de wetenschap gaan verlaten’, zegt Bol.
Deadlines verleggen
Volgens hem zouden universiteiten er bij het aannemen van wetenschappers daarom goed aan doen de coronaperiode mee te wegen, zegt Bol. Ook zou onderzoeksfinancier NWO de aanvraagdeadlines voor jonge ouders bijvoorbeeld kunnen versoepelen.
De UNL, de vereniging van Nederlandse universiteiten, zegt in een reactie dat ze geen toezeggingen kunnen doen over het aannamebeleid. ‘Dat is aan de afzonderlijke universiteiten’, laat een woordvoerder weten. Wel zijn de aanbevelingen uit het rapport in lijn met de bredere plannen om de manier waarop wetenschappers carrière maken te veranderen.
NWO laat weten dat ze momenteel niet kijken naar maatregelen om jonge ouders te compenseren voor de verloren tijd. Wel heeft de organisatie eerder al maatregelen getroffen, waaronder het overhevelen van geld naar de universiteiten zodat ze de dienstverbanden van wetenschappers kunnen financieren na vertraging door corona.
