Onderzoek: vrouwen vallen voor oorlogshelden

Gedecoreerde oorlogshelden zijn buitengewoon aantrekkelijk voor vrouwen. Ze krijgen meer kinderen dan niet-gedecoreerde veteranen. Die ontdekking, gedaan door Nederlandse en Duitse wetenschappers, kan voor een deel verklaren waarom mannen in zoveel culturen oorlog voeren en zelfs waarom jonge moslimmannen soms afreizen naar de oorlogsgebied: ze laten er hun seksuele 'geschiktheid' mee zien en trekken er vrouwen mee aan.

Maarten Keulemans
Photographers Story 2014. Beeld Thomas Peter
Photographers Story 2014.Beeld Thomas Peter

Waarom mannen bij IS strijden

Dat schrijven VU-hoogleraar evolutionaire psychologie Mark van Vugt en zijn collega's Hannes Rusch en Joost Leunissen in het vakblad Evolution & Human Behavior. 'Onze studie biedt mogelijk een evolutionaire verklaring voor de populariteit om bij IS te gaan vechten, ondanks de enorme risico's', zegt Van Vugt. 'En voor de belangstelling van sommige moslimmeiden voor deze strijders.'

Waarom mannen in zoveel culturen oorlog voeren, is een oud raadsel: het is ongezond, gevaarlijk en rijk worden soldaten doorgaans niet. 'Ons onderzoek suggereert dat het ten dele te maken heeft met de held uithangen en je kwaliteiten als seks- en huwelijkspartner tonen', zegt Van Vugt.

Oorlogsmedailles zouden in feite werken als de veren van de pauw; een lokmiddel voor vrouwen. 'Door heldengedrag te tonen in groepsconflicten', schrijven de wetenschappers, 'brengen deze mannen over dat ze in uitstekende fysieke vorm zijn en over uitmuntende persoonlijke eigenschappen beschikken.'

Voor hun onderzoek vergeleken de onderzoekers het kindertal van 123 gedecoreerde Amerikaanse helden uit de Tweede Wereldoorlog met dat van 449 'gewone' wereldoorlogveteranen. De helden hadden gemiddeld 3,2 kinderen voortgebracht: een half kind meer dan de niet-gedecoreerden.

Oorlogshelden boven sporthelden

Vervolgens legden de wetenschappers verzonnen mini-biografieën van helden en niet-helden voor aan studenten uit Rotterdam en Canterbury. Daaruit bleek dat vrouwen oorlogshelden iets aantrekkelijker vinden dan sporthelden of gedecoreerde zakenlieden; dat vrouwen militaire helden op het slagveld aantrekkelijker vinden dan legerhelden bij een reddingsoperatie in vredestijd en ook dat mannen geen speciale voorkeur hebben voor vrouwelijke oorlogshelden. Allemaal aanwijzingen dat mannelijke oorlogshelden een diepe aantrekkingskracht uitoefenen op de dames.

Maar, zo erkent Van Vugt, dat moet ook in andere landen worden onderzocht. In de westerse cultuur - én in de oorlogspropaganda - worden oorlogshelden immers vaak afgebeeld als gespierde bikkels, wat hun aantrekkingskracht ten goede komt. 'Aan de andere kant: in culturen zonder Rambo-films zie je dit effect ook', zegt Van Vugt. Zo krijgen de dappere krijgers bij diverse stammenvolkeren de vrouwen en meer nageslacht.

Evolutionair gezien logisch

Harvard-antropoloog Dave Gowacki, expert op het gebied van stammenoorlogen, noemt de Duits-Nederlandse resultaten desgevraagd 'interessant', 'slim' en 'provocatief'. 'Dit geeft inderdaad aan dat seksuele selectie wellicht belangrijk was in de evolutie van de oorlogsvoering. Als krijgers aantrekkelijk zijn voor vrouwen, kan dat mannen een stimulans geven om deel te nemen aan oorlog. En als ze meer kinderen krijgen, geeft dat selectiedruk.' De evolutie zou dan eventuele 'oorlogsgenen' bevoordelen, waardoor er gaandeweg steeds meer vechtjassen bij de mannen zitten.

Toch staan de resultaten in schril contrast met een andere beroemde bevinding: dat soldaten op het slagveld vaak helemaal niet zo heldhaftig zijn en de strijd zelfs uit de weg gaan. 'Waarschijnlijk komt dat doordat veel jongemannen tegen wil en dank meevechten, bijvoorbeeld door de dienstplicht', denkt Van Vugt. 'Als het vechten puur op vrijwillige basis gaat, verwacht ik dat er een kleine groep overblijft die bereid is dit soort grote risico's te nemen in de oorlog.'

Want lang niet iedere man is in de wieg gelegd voor het slagveld , beseft ook Van Vugt. 'Een grote groep mannen zal een andere strategie kiezen om aan seksuele partners te komen.'

undefined

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden