Nieuw: 'boodschappenlijstje maken' voor de wetenschap
Op de website wetenschapsagenda.nl kan iedereen vanaf vandaag zijn of haar vragen stellen aan de wetenschap. Uiteindelijk moeten deze vragen leiden tot een 'nationale onderzoeksagenda' voor de Nederlandse wetenschap.
Geholpen door Matthijs van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door mochten prominenten - van premier Rutte tot tv-babe Katja Schuurman - een paar weken geleden al hun prangende vragen aan de wetenschap stellen. Vanaf vandaag staat dat alle Nederlanders vrij, individueel of georganiseerd. Een speciale website zamelt de hele maand april brandende kwesties in die uiteindelijk moeten leiden tot een 'nationale onderzoeksagenda' voor de Nederlandse wetenschap.
De inventarisatie op wetenschapsagenda.nl is een uitvloeisel van de Wetenschapsvisie van eind vorig jaar, waarin het kabinet hamert op een nauwere relatie van wetenschap en maatschappij. 'Iedere onderzoeker moet zich afvragen: wat kan ík doen', zei staatssecretaris Sander Dekker bij de presentatie van de visie.
Op zich, zegt prof. Alexander Rinnooy Kan, met Beatrice de Graaf medevoorzitter van de wetenschapsagenda, is daarom het proces van de nationale inventarisatie alleen al waardevol. 'Het is van groot belang dat de wetenschap zo breed mogelijk in gesprek gaat met de samenleving. Dat is voor mij ook een duidelijk motief om hierin te stappen.'
Bij de aankondiging door het kabinet waren de reacties vanuit de wetenschap zenuwachtig: gaat nu iedereen zich met ons bemoeien?
'Ik begrijp dat sentiment heel goed. Het is goed om te benadrukken dat deze inventarisatie zeker niet de volledige researchagenda gaat bepalen. Iedereen in de kenniscoalitie is het erover eens dat vrij onderzoek cruciaal is voor goede wetenschap.'
Hoeveel vragen verwacht u eigenlijk?
'We hebben eigenlijk geen idee. Honderden, duizenden, tienduizenden? Sommige sectoren als het bedrijfsleven is wel gewend aan dit soort processen. Of ook burgers of groepen meedoen is echt afwachten.'
Wat gaat er met de ingediende vragen en kwesties gebeuren?
'Die worden in mei door jury's geïnventariseerd en gebundeld. In juni hebben we drie conferenties die input voor de agenda moeten geven, rond de wetenschap zelf, de industrie en de maatschappij. Daar kan iedereen bij zijn. Daar begint de discussie over de groslijst van vragen die in de wetenschapsweek in oktober wordt afgerond.'
Een strak schema.
'Heel strak, mede met het oog op het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Commissie in de eerste helft van 2016. Onze bottom-up benadering kan een voorbeeld zijn voor andere landen, die hooguit omgekeerd werken.'
Denkt u niet dat het allemaal nogal voorspelbaar wordt: gezondheid, duurzaamheid, ouderdom, dat zijn toch overal de grote vragen?
'Natuurlijk, en de boodschap is dat je het daar niet zult redden zonder de wetenschap. Maar ik ben geheel bereid steil achterover te slaan en een nieuw thema te ontdekken omdat iemand het aankaart.'
Krijgen mensen die vragen indienen ook antwoord?
'Daar gaan we wel ons best voor doen. Er zullen vragen niet in de agenda belanden, waarvan je wel hoopt dat wetenschappers er op kunnen ingaan. Uiteindelijk is alles op de site openbaar en is er een zoekfunctie die mensen en onderwerpen bij elkaar kan brengen.'
Goed idee?
Vincent Icke, astronoom, Leiden: 'Wensen vanuit de maatschappij zijn natuurlijk gerechtvaardigd, maar niet in de vorm van een boodschappenlijstje voor de wetenschap. Dat doe je ook niet voor de programmering van het Concertgebouw of het Stedelijk Museum.'
Hedwig te Molder, hoogleraar Science Communication, Wageningen: 'Een verfrissend initiatief dat nieuwe energie geeft in de relatie tussen wetenschap en maatschappij. Maar wees niet naïef over de uitkomsten. Er spelen grote belangen en het risico is dat gewekte verwachtingen niet worden waargemaakt. We moeten niet het beeld oproepen dat wetenschap pas relevant is als die direct iets oplevert.'
Eppo Bruins, directeur technologiestichting STW, Utrecht: 'De burger die meepraat over waar het in de wetenschap om gaat, is zinnig, er gaat een hoop belastinggeld in. Ik betwijfel echter of dat echt bottom-up moet, zoals nu wordt voorgesteld. Wisdom of the crowd is een krachtig gereedschap, maar ik weet niet of burgers een goed beeld hebben van wat de wetenschap wel en niet kan.'
