Nieuws
Nederlands plastic afval duikt op in Noordpoolgebied: deksel uit Tilburg, rubberen laars ‘made in the Netherlands’
Zelfs in de meest afgelegen gebieden komt plastic zwerfafval terecht. Dat komt voor een deel ook uit Nederland, blijkt bij een studie in het noordelijke Svalbard.
Een deksel uit Tilburg en een rubberen laars ‘made in the Netherlands’. En dat is nog maar een klein deel van de oogst plastic afval in het Noordpoolgebied, in kaart gebracht door Duitse wetenschappers. In een vijfjarig onderzoek analyseerden zij de herkomst en samenstelling van afval op stranden in Svalbard, een afgelegen eilandengroep 1.000 kilometer ten zuiden van de Noordpool. Het onderzoek verscheen dinsdag in vakblad Frontiers in Marine Science.
Zeestromen nemen plastic met zich mee over afstanden van soms wel duizenden kilometers. De laatste jaren duikt plastic steeds vaker op afgelegen plekken op: eerder vonden wetenschappers plastic afval ook op de Zuidpool en in de Marianentrog. Juist daar stapelt het afval zich op en kunnen dieren zich erin verstrikken, omdat niemand het opruimt.
1.600 kilo afval, 98 procent plastic
Om dit afval in de afgelegen wildernis van Svalbard te verzamelen, schakelden de onderzoekers de hulp in van burgerwetenschappers. Toeristen deden tijdens een cruise mee aan een opruimactie op een afgelegen strand, waarbij ze registreerden wat voor afval ze tegenkwamen en waar het vandaan kwam. In totaal verzamelden ze op veertien verschillende stranden ruim 1.600 kilo afval. Plastic was de grote boosdoener: 98 procent van het afval bestond uit dat materiaal. Daarvan kwam 87 procent uit de visserij, zoals visnetten of grote containers, terwijl de rest bestond uit losse verpakkingen en voorwerpen.
Erik van Sebille, oceanograaf en klimaatwetenschapper aan de Universiteit Utrecht en niet bij het onderzoek betrokken, noemt de publicatie ‘een waardevol artikel’. ‘Veel organisaties ruimen plastic van stranden op, maar ze kijken zelden zo gedetailleerd naar de samenstelling van dat afval’, vertelt hij.
De grote schuldvraag
Van 1 procent van alle voorwerpen konden de onderzoekers de herkomst achterhalen, bijvoorbeeld als het label nog leesbaar was. Daarvan kwam ongeveer de helft uit Rusland en Scandinavië en zo’n 30 procent uit de rest van Europa. 2 procent van het afval kwam uit Nederland: minder dan het Verenigd Koninkrijk (4 procent) en Duitsland (6 procent), maar nog altijd evenveel als het veel grotere Frankrijk of Spanje. Desgevraagd geven de onderzoekers een paar voorbeelden: een rubberen laars, een aansteker, twee doppen en een verscheurde emmer.
Het werkelijke percentage Nederlands afval ligt waarschijnlijk hoger, verwacht Van Sebille: ‘Hoe langer plastic in zee ligt, des te meer het afbrokkelt en des te meer de labels vervagen. Juist van plastic uit nabijgelegen locaties bepaal je makkelijk de herkomst.’ Bovendien blijft de vraag wie het afval in zee heeft gegooid. Een laars gemarkeerd ‘made in the Netherlands’ kan best van een Noorse of Russische vissersboot komen. ‘Deze studie gaat nog niet in op de grote schuldvraag: welk land is verantwoordelijk voor het plastic afval?’
