Moet ik mijn handen wassen met water en zeep, of met alcoholhoudende gel?

De Wereldgezondheidsorganisatie maakt op haar website in elk geval geen onderscheid tussen zeep en alcohol. Veel mensen denken echter dat alcoholhoudende gel beter werkt, getuige het hoge tempo waarin dergelijke flesjes bij veel verkooppunten over de toonbank vliegen.

Niks van waar, schrijft de Australische chemicus Pall Thordarson vorige week op Twitter en in een opiniestuk in de Britse krant The Guardian. Hoewel alcohol intuïtief veiliger klinkt omdat we gewend zijn aan zijn antibacteriële werking, blijkt ook zeep bijzonder effectief om de bestandsdelen van virussen zoals het coronavirus uit elkaar te pulken.

Virus stort als een kaartenhuis in

Dat komt omdat virussen bestaan uit drie elementen: genetische informatie (RNA), eiwitten en vetten. Die zitten relatief losjes aan elkaar geplakt. ‘Daardoor heb je geen zware chemicaliën nodig om de bestanddelen weer uit elkaar te halen’, schreef Thordarson.

Zeep bevat vetachtige deeltjes (amfifiele verbindingen, zeggen chemici) die de vetten in het virus kunnen vervangen. Daarna stort het geheel ‘als een kaartenhuis in elkaar’. Wie de handenwasinstructies – lang genoeg wassen en de hele hand grondig inzepen – goed volgt, heeft zo de grootste kans dat alle daarop aanwezige virusdeeltjes de geest geven.

Volgens Thordarson zijn alcoholhoudende gel en zeep beide goed, maar bij alcohol hebben mensen de neiging hun handen onvolledig te bestrijken. Bij zeep gaat dat van nature gemakkelijker. ‘Je hebt maar een klein beetje water met zeep nodig om toch het oppervlak van je hele hand te bestrijken. Maar blijf vooral alcoholhoudende gel gebruiken als zeep niet praktisch of voorradig is.’