Met 49 miljoen op zak moet de Fairphone ook de íéts minder duurzame consument bereiken

In 2013 wordt een crowdfundactie gestart om een toestel te ontwikkelen met mineralen die op eerlijke wijze zijn gedolven, dat in elkaar gezet wordt door mensen die een acceptabel loon verdienen en waarvan je kapotte onderdelen gemakkelijk kunt repareren en recyclen. En met resultaat: in 2014 komt de Fairphone 1 op de markt. Vorig jaar werden er 120 duizend Fairphones verkocht, ruim 30 duizend meer dan het jaar daarvoor – en dat in een jaar waarin er het minste aantal smartphones werd verkocht sinds 2013, becijfert analist IDC.

Lang was de Fairphone een mobieltje om een statement mee te maken, voor (heel) duurzame mensen die het oké vinden om in te leveren op snelheid, capaciteit en flitsende functies in ruil voor een toestel dat zo eerlijk mogelijk geproduceerd is. ‘In het begin moesten we mensen er überhaupt van overtuigen dat duurzaamheid een onderwerp is in elektronica, waar dat bij bijvoorbeeld mode of energie al langer bekend is’, zegt ceo Eva Gouwens.

Prijs-kwaliteitsverhouding

Nu is het tijd om ook de ‘lichtgroene’ consument te bereiken. Jeroen Elkhuizen, ceo van telefoonwinkel Belsimpel: ‘De naamsbekendheid van Fairphone in Nederland is zo’n 10 procent, een op de tien Nederlanders kent de naam. Het wordt tijd om lawaai te gaan maken, er valt veel te winnen als meer mensen bekend zijn met het product.’ Uit de verkoopcijfers van Belsimpel blijkt dat de Fairphonekoper relatief iets vaker vrouw is en in de grote steden woont. Ook heeft de telefoon een relatief grote groep afnemers onder mensen tussen de 51 en 60 jaar.

Uit de reviews van de Fairphone 4, die uitkwam in 2021, blijkt veel bewondering voor de duurzame ambities, het gemak waarmee het toestel te repareren is en de lange ondersteuning voor software. En ja, het scherm, de systeemprestaties en de camera’s zijn stukken beter dan bij eerdere modellen – maar de Fairphone blijft qua prestaties nog achter bij andere merken in dezelfde prijscategorie.

Toch denkt Elkhuizen dat het bedrijf de wind mee heeft. ‘Duurzaamheid speelt een steeds grotere rol. De innovatie in smartphoneland is de laatste jaren aan het afvlakken, bij Fairphone wordt de prijs-kwaliteitsverhouding juist steeds beter. Met deze investering is er geld voor campagnes voor het grote publiek, en de Fairphone 5 zit ook in de pijpleiding.’

Fairtrade goud

Over het nieuwe toestel wil Gouwens nog niets zeggen, maar de boodschap van Fairphone is dan ook dat mensen juist langer met hun telefoon moeten doen. ‘Je telefoon langer gebruiken is de grootste impact die je op dit moment op het gebied van duurzaamheid kan maken’, zegt Gouwens. ‘Een gemiddeld toestel wordt nu zo’n twee tot drie jaar gebruikt, wij willen dat oprekken naar vijf jaar. En dus ondersteunen we software langer, geven we vijf jaar garantie en is het toestel modulair. Bij een kapot scherm kun je een nieuwe bestellen in de webshop en hem gemakkelijk zelf vervangen. En bij de Fairphone 2 en 3 lanceerden we losse, verbeterde camera’s, waardoor je niet het hele toestel, maar alleen de camera kon upgraden.’

Een helemaal duurzame smartphone bestaat nog niet, geeft Gouwens toe. ‘We hebben nu net een grote stap gezet met fairtrade goud, maar dan zijn er nog 39 andere materialen aan de beurt. We moeten ergens beginnen, elke keer komen we een stap dichterbij.’ En de grote smartphonemakers, die nu ook steeds meer duurzaamheid claimen? ‘Dat juichen we alleen maar toe. Bij ons zit duurzaamheid echt in de kern van alles wat we doen, dat onderscheidt ons van de rest. Maar we willen uiteindelijk vooral de markt veranderen, laten zien dat het een stuk eerlijker kan. We zijn begonnen als een schattig initiatief, nu dagen we de rest uit.’