Lancering Amerikaanse maanmissie Artemis 1 voor de tweede maal afgeblazen, nieuwe poging laat minstens weken op zich wachten

Daarmee is het nog altijd wachten op het begin van het Artemis-tijdperk, waarin er weer mensen moeten terugkeren op het oppervlak van de maan. Artemis is in de Griekse mythologie de tweelingzus van Apollo, zodat in de naam de echo doorklinkt van de maanmissies uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, toen mensen voor het eerst op de maan landden. Bij missie Artemis 3, op zijn vroegst in 2025, zetten de eerste vrouw en eerste persoon van kleur dan voet op het maanoppervlak.

Zover is het nog lang niet. Voorlopig moet Nasa eerst maar eens proberen maanraket SLS richting de ruimte te krijgen. Dat is een van de twee hoofddoelen van missie Artemis 1 en had tussen 20:17 uur en 22:17 uur moeten gebeuren. Maar met nog ruim drie uur op de klok, blies Nasa de boel ditmaal zelfs nog eerder af dan bij de eerste poging afgelopen maandag.

Lekkende sluiting

De ingenieurs van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie slaagden er zaterdag niet in om de raket te vullen met vloeibaar waterstof. Schuldige: een lekkende sluiting bij een toevoerleiding. Maandag leverde een andere lekkende leiding ook al problemen op, maar toen werd dat nog tijdig opgelost en kon men de raket vullen.

Dat juist daar problemen optreden, is niet verrassend. De kerntrap van de SLS-raket krimpt bij het vullen met het zeer koude vloeibare waterstof door afkoeling bijvoorbeeld zo’n 15 centimeter. Kabels verbinden is daarom niet zomaar een kwestie van vastklikken. En dat is slecht één van talloze complexe technische uitdagingen rond de lancering.

Zaterdag mislukten achtereenvolgens drie pogingen om het nieuwe waterstoflek te dichten, zodat de ingenieurs de missieleiding moesten adviseren niet te lanceren. ‘Dit lek was een stuk groter dan het lek op maandag’, zei missiemanager Mike Sarafin zaterdagavond op een persconferentie. ‘Maandag was het nog beheersbaar. Dit was dat absoluut niet. Zodra er teveel waterstof de lucht inloopt, ontstaat er risico op brand. De hoeveelheden die we zaterdag zagen lagen twee tot driemaal hoger dan de veilige limiet die we daarvoor hanteren.’ Zodoende kwam Nasa ditmaal niet eens toe aan het moment dat eerder roet in het eten gooide: het op temperatuur brengen van de motoren onder de SLS-raket.

Maandag mislukte dat bij motor 3, al vermoedden de ingenieurs dat het niet de motor was die dienst weigerde, maar de temperatuursensor. Omdat de lancering ditmaal zo vroeg voor lancering al werd afgeblazen, is nog onbekend of dat probleem nu is verholpen.

Back-up opties

Nasa had komende week nog twee mogelijke lanceermomenten in de agenda staan. Voor een lancering moeten onder meer de stand van aarde en maan precies kloppen. Desondanks koos de organisatie van die twee data geen gebruik van te maken. ‘We lanceren niet totdat het goed zit’, zei Nasa-directeur Bill Nelson zaterdagavond.

In plaats daarvan zal Nasa de raket komende week inspecteren en repareren, eerst nog op het lanceerplatform en later waarschijnlijk in de loods. Dat kost samen minimaal enkele weken.

Wanneer de volgende poging volgt om het nieuwe maantijdperk daadwerkelijk in te luiden, wordt op z’n vroegst na het weekend bekend. Eind september lanceren is momenteel nog een optie, maar vermoedelijk wordt het ergens eind oktober.

Een afgeblazen lancering is in de ruimtevaart overigens niet zonder meer een geval van onkunde of slechte voorbereiding. Bij dit soort grote en complexe ondernemingen gaat simpelweg weleens iets mis. Het record ‘schrappen’ van een lancering van de Space Shuttle, waarvan de SLS-raket de oude motoren hergebruikt, staat bijvoorbeeld op zesmaal. Pas bij de zevende keer ging het goed.

NASA-baas Bill Nelson benadrukte dat veiligheid de hoogste prioriteit heeft, vooral op een testvlucht als deze. Volgens hem moet alles kloppen ‘voordat we er vier mensen bovenop zetten’. ‘Onthoud: we gaan pas lanceren als het helemaal goed is’, zei hij.