Kun je je handen het beste wassen met een zeepblok of zeep uit een handpompje?

Al decennialang gaat het slecht met de verkoop van het ouderwetse zeepblok. In veel keukens en badkamers heeft het handpompje met vloeibare zeep een vaste plek ingenomen. Hygiënischer, vinden veel mensen. Maar is dat wel echt zo?

Volgens de Plastic Soup Foundation consumeert de wereldbevolking een miljoen plastic flesjes per minuut. Alleen al in de laatste 70 jaar is wereldwijd meer dan 8,3 miljard ton niet afbreekbaar plastic geproduceerd. Het grootste gedeelte hiervan is op stortplaatsen, in de natuur en in oceanen beland. Daarom zijn er steeds meer bedrijven die zeep in vaste vorm verkopen. Je hoeft dan niet iedere keer een plastic navulverpakking te kopen.

Maar zo’n blok zeep moet je wel een beetje verzorgen, zegt Andreas Voss, hoogleraar infectiepreventie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Leg het tablet zeep op een uitlekbakje of speciaal zeepschaaltje met uitsparingen erin. Overtollig water kan dan weg lopen en het blok zeep kan opdrogen. ‘Doe je dat niet en zwemt het blok in een schaaltje vol water, dan kunnen allerlei bacteriën zich gaan vermenigvuldigen’, zegt Voss, ‘vooral verschillende soorten van de bacterie Pseudomonas.’ Die bacteriën, zo legt de hoogleraar uit, voelen zich lekker in een vochtig milieu. Een zwembadje in een zeepschaaltje is dus de perfecte broedplaats voor deze bacteriën.

Het risico is vrijwel nihil voor het gros van de mensen die thuis een blok zeep gebruiken. Alleen mensen met bijvoorbeeld taaislijmziekte of een afweerstoornis kunnen zo’n zwembadje vol Pseudonomas bacteriën beter niet kweken. Maar zelfs dan, zegt Voss, is het risico op problemen beperkt: ‘Om er ziek van te worden, moet je die bacterie eerst je lichaam in krijgen door ’m in te ademen’, zegt de Nijmeegse hoogleraar. En dat is nog niet zo eenvoudig, tenzij je veel spettert en er een waterballet van maakt in de badkamer. Maar wie elk risico wil vermijden, laat het zeepje rustig drogen. Dat overleeft het gros van de bacteriën niet.

Anders is het in openbare toiletten, zegt Voss. Op die plekken is een blok zeep echt een stuk minder hygiënisch. In restaurants, cafés en op vliegvelden bijvoorbeeld zou een stuk zeep misschien wel om de twee minuten aangeraakt worden. Dan droogt het zeepblok niet op en kunnen ook darmbacteriën zoals E. Coli veel langer overleven. Dat is dan ook de reden dat blokzeep in de horeca verboden is. Daar zie je alleen nog zeepdispensers.

Ook die moet je trouwens niet achteloos gebruiken, zegt Voss. ‘Het tuitje van de dispenser kan verontreinigd raken doordat mensen hun handen daar vaak tegenaan houden.’ Bovendien: als je een zeeppompje zonder sensor hebt, raak je de pomp iedere keer met vieze handen aan. Zijn advies: maak het pompje dagelijks schoon en daarna droog. ‘Maar vergeet niet: dát je je handen wast, is belangrijker dan de vraag of je het met een blok zeep doet of met zeep uit een pompje.’