Krijg je vitamine-D-tekort door zonnebrandcrème?
Dat zonnestralen kwaad kunnen en zonnecrème bescherming biedt, die boodschap is nu wel overgekomen. Maar als crème de huid beschut tegen de zon, maken we toch geen vitamine D aan? Want daarvoor hebben huidcellen uv-B-straling nodig. Het voordeel heeft zo een nadeel: we voorkomen huidkanker maar lopen risico op andere aandoeningen. Vitamine D is immers van belang voor sterke botten en een stevig immuunsysteem.
Wie het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie opvolgt en iedere vierkante centimeter huid met 2 milligram crème bestrijkt, maakt inderdaad nauwelijks vitamine D aan. Deense wetenschappers deden een laboratoriumonderzoek waarbij ze het bovenlijf van vrijwilligers een paar weken lang insmeerden met zonnecrème en hen blootstelden aan uv-B-straling. Hoe dunner de laag, hoe meer vitamine D in hun bloed werd gevonden. Bij de groep die dik was ingesmeerd bleek de aanmaak praktisch geblokkeerd.
Maar in het dagelijks leven smeren we nooit zoals in dat Deense lab, benadrukt dermatoloog Ellen de Haas, verbonden aan het Erasmus MC. We gebruiken de crème niet vaak genoeg of slaan stukjes van de huid over. Volgens de Britse hoogleraar Antony Young gebruiken zonaanbidders van een crème met factor 30 zo'n dunne laag dat ze in werkelijkheid factor 4 op hebben. En dus tanken we ondanks de crème voldoende vitamine D. Australische artsen die een groep landgenoten maandenlang volgden ontdekten dat het niet uitmaakte of ze een zonnecrème gebruikten of een placebocrème. Niemand had een vitamine-D-gebrek. 'Zelfs als je je insmeert, zit je niet opeens in een bunker', zegt De Haas. 'Er komt altijd wel wat licht doorheen.'
Bovendien: de brandende zon is geen voorwaarde voor vitamine-aanmaak. Tien minuten per dag naar buiten met ontbloot gezicht of in een T-shirt is al voldoende om aan je dagvoorraad vitamine D te komen, zegt De Haas, ook op een bewolkte dag. Op zo'n dag blijft de bufferwerking van een crème bovendien achterwege omdat je dan niet hoeft te smeren, toch?
Misvatting
Dat is een hardnekkige misvatting, waarschuwt De Haas. 'Gebruik iedere dag een zonnecrème met minstens factor 15, zelfs op een grauwe dag. Ook in het winterlicht zit een beetje schadelijke uv-straling.'
Conclusie: alleen als je dag in dag uit een dikke laag crème gebruikt, loop je kans op vitamine-D-gebrek. Maar dan weer niet op huidkanker. Hoewel: Britse wetenschappers publiceerden onlangs een studie in Nature waaruit blijkt dat we niet louter op zonnecrème moeten vertrouwen. Muizen bleken ook huidkanker te krijgen als ze de zon in gingen met factor 50 op hun huid, alleen iets later. De crème beschermt dus wel, maar niet volledig: er sluipen altijd nog wat uv-stralen doorheen. In de woorden van De Haas: goed smeren is geen vrijkaartje voor totale overgave aan de zon.
Ook een vraag voor deze rubriek? Mail naar gezond@volkskrant.nl
