Is spoelen met mondwater verstandig?
Na het poetsen spoelen met mondwater, om de bacteriën écht uit alle hoeken van uw gebit te verbannen: goed idee? Sommige verleners van tandheelkundige zorg aarzelen het aan te raden, vanwege een vermeende link met mondkanker. Boosdoener zou de alcohol zijn die vaak als oplos- en conserveringsmiddel is toegevoegd.
Maar volgens mondhygiënist en onderzoeker Dagmar Else Slot (Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam) is dat gerucht allang wetenschappelijk ontkracht. Italiaanse onderzoekers vonden er geen bewijs voor toen ze in 2012 diverse studies naar de relatie tussen mondwater en mondkanker naast elkaar legden. Een Europese studie onder bijna 4.000 mensen vond later wel een verhoogd risico op mondkanker bij minstens drie keer per dag spoelen. Maar dat is érg veel, stelt Slot. 'Bijsluiters raden maximaal een à twee keer per dag aan. Wat wel blijkt uit de literatuur: wie vaker spoelt, doet dat wellicht omdat hij erg uit zijn mond ruikt. Daar kan een gezondheidsprobleem als mondkanker aan ten grondslag liggen.'
'Essentiële oliën'
Misschien is het dus andersom: dat mensen die veel mondwater gebruikten zonder het te weten al kankersymptomen hadden. Of dat ze de geur probeerden te verbloemen van risicogedrag als roken of alcohol drinken. Slot: 'De onderzoekers vroegen ook niet specifiek of de gebruikte spoelmiddelen alcohol bevatten.' Er bestaan ook mondwaters zónder alcohol.
Het effect van mondwater staat voor Slot buiten kijf. Uit talloze studies blijkt dat mensen die poetsen én spoelen met ingrediënten als chloorhexidine, essentiële oliën en cetylpyridinium in vergelijking met alleen poetsen minder last hebben van tandplakgroei en ontstoken tandvlees.
Bij Listerine zijn de werkzame stoffen zogenoemde 'essentiële oliën', een mix van onder meer eucalyptol en menthol. Een ander effectief middel dat in sommige mondwaters zit, is chloorhexidine. In hoge doseringen is dat alleen op recept verkrijgbaar, bedoeld voor situaties waarin tandenpoetsen tijdelijk geen optie is, zoals bij een acute ontsteking of na een mondoperatie. Mondwaters met een lage dosis chloorhexidine zijn ook te koop, maar daarvan is de werking volgens Slot minder uitgesproken.
Gonorroe
De Gezondheidsraad raadde dagelijks gorgelen met chloorhexidine en cetylpyridinium onlangs zelfs af: het zou volgens meerdere studies tot verhoogde bloeddruk kunnen leiden. Een mogelijke verklaring is dat ook goede mondbacteriën worden gedood die betrokken zijn bij de regulatie van de bloeddruk, al heeft een recente studie dit niet bevestigd. Van mondwaters met essentiële oliën hoeft u dat in elk geval niet te vrezen, die zouden een veel kleiner desinfecterend vermogen hebben.
Een bacterie die Listerine wél doodt, schreven Australische onderzoekers onlangs, is de gonorroe-bacterie. Besmette mannen die een minuutje gorgelden met Listerine hadden vijf minuten later 80 procent minder kans positief te testen op gonorroe dan mannen die een zoutoplossing kregen. Volgens Jan van Bergen, hoogleraar soa en hiv aan de Universiteit van Amsterdam, was dit echter maar een kortdurende studie. 'Wat er enkele uren later gebeurt of als ze niet dagelijks spoelen, is niet bekend.'
Ook een vraag? gezond@volkskrant.nl
