Honderdduizenden patiënten verzuimen medicijnen te slikken: kosten lopen in de miljarden
Vele honderdduizenden patiënten halen hun medicijnen niet trouw op in de apotheek. Dat blijkt uit cijfers die de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) op verzoek van de Volkskrant op een rij heeft gezet. Die medicatie-ontrouw heeft grote gevolgen voor de gezondheid van patiënten en kost jaarlijks miljarden euro's aan werkverzuim, extra behandelingen en ziekenhuisopnames.
De SFK inventariseerde van een aantal medicijnen voor chronisch gebruik hoe vaak die in een gemiddelde apotheek worden afgehaald. Een op de vijf patiënten blijkt niet regelmatig naar de apotheek te komen voor zijn cholesterolverlagers. Nederland telt ruim twee miljoen gebruikers van die medicijnen. Bij een bepaald type bloeddrukverlagers, de RAS-remmers (bijna twee miljoen gebruikers) gaat het om een op de zes patiënten, medicatie tegen botontkalking wordt zelfs door ruim 30 procent niet op vaste tijden opgehaald.
De SFK houdt sinds een paar jaar de zogeheten therapietrouw van patiënten bij. Daarbij worden patiënten tot ontrouwe gebruikers gerekend als zij minder dan 80 procent van de medicijnen ophalen die zij in een bepaalde periode nodig hebben.
Als patiënten de voorgeschreven middelen wél ophalen, gebruiken ze die thuis niet altijd, of niet op de juiste manier, zo wijzen ervaringen van artsen en apothekers uit. Cijfers daarover zijn alleen lastig te achterhalen. Als patiënten ernaar wordt gevraagd, spreken ze vermoedelijk, uit schaamte, niet altijd de waarheid. Het weinige goede onderzoek dat er is gedaan, geeft geen rooskleurig beeld: het RIVM schreef begin dit jaar dat na twee jaar nog maar de helft van de patiënten zijn cholesterolverlagers continu slikt. Bij bloeddrukverlagers gaat het om 60 procent.
Voormalig minister van Volksgezondheid Ab Klink rekende een paar jaar geleden uit dat therapieontrouw jaarlijks 9 tot 13 miljard aan productiviteitsverlies veroorzaakt en enkele honderden miljoenen aan ziekenhuisopnames kost. Patiënten die hun medicijnen niet gebruiken, worden sneller ziek, hebben meer en duurdere behandelingen nodig en verzuimen vaker op hun werk. Uit internationaal onderzoek blijkt dat er 771 redenen bestaan waarom patiënten hun medicijnen niet (goed) gebruiken, variërend van vergeetachtigheid tot ontkenning van de ziekte en geldgebrek (de bijdrage voor medicijnen moet worden betaald uit het eigen risico).
Dit weekeinde in Sir Edmund: waarom slikken we onze pillen niet?
Huisartsen worden er soms wanhopig van: patiënten die hun medicijnen niet innemen of verkeerd gebruiken. Het heet therapieontrouw, het komt erg veel voor en het leidt tot aanzienlijk hogere medische kosten. Wat bezielt de patiënten en wat is eraan te doen?
