zes vragen
Homo’s met een vaste relatie mogen vanaf woensdag bloed doneren: waarom eerder niet en nu wel?
Homo’s in een vaste relatie zijn vanaf woensdag welkom om bloed te doneren. De wachttijd van vier maanden die bloedbank Sanquin hanteerde voor mannen die seks hebben met mannen komt voor deze groep te vervallen.
Het is een nieuwe stap op weg naar een gelijkere behandeling van homoseksuele mannen door de bloedbank. De liberale partijen in de Tweede Kamer (VVD, D66, GroenLinks) dringen daar al jaren op aan. Voor 2015 waren homo’s permanent uitgesloten van het donorschap. Sindsdien gold er een wachttijd: eerst van twaalf maanden na de laatste keer seks met een man, later van vier maanden.
Vanwaar die voorzichtigheid met bloeddonatie door homoseksuele mannen?
Mannen die seks hebben met mannen hebben een grotere kans op besmetting met bepaalde infectieziekten. Nieuwe hiv-infecties treden bij hen bijvoorbeeld meer dan honderd keer zo vaak op. Iets dergelijks geldt voor syfilis: mannen lopen die ziekte in Nederland 32 keer zo vaak op als vrouwen, een indicatie dat syfilis vooral wordt overgedragen onder homo’s.
Ook hepatitis B- en C-infecties komen veel vaker voor bij homoseksuele mannen. Die ziektes zijn pas na een paar maanden aan te tonen in het bloed. Dat is de reden voor de wachttijd.
Zijn de bloedtests nu verbeterd?
Nee, dat niet. De bloedtests die Sanquin gebruikt zijn al jaren dezelfde.
Loopt de ontvangende partij straks meer risico op een besmetting na een bloedtransfusie?
Ja, er is inderdaad sprake van een iets groter risico, maar volgens Sanquin-woordvoerder Merlijn van Hasselt is dat ‘verwaarloosbaar’. ‘Vergelijk het met de dijken in Nederland’, zegt hij. ‘De kans dat die doorbreken is heel klein. Maar ze zijn niet feilloos. Zo is het ook bij bloedtransfusies: 100 procent veiligheid bestaat niet.’
Wanneer iedereen in Nederland bloed zou mogen geven, stijgt de kans op een donatie met hiv van 1 op 6-8 miljoen (eens in de 20-30 jaar) naar 1 op 1-3 miljoen (eens in de 3-4 jaar). Maar na deze beleidswijziging zal die kans kleiner zijn. Immers, nog steeds niet alle homo’s zijn welkom als bloeddonor.
Dus de bloedbank blijft onderscheid maken tussen homo’s en hetero’s?
Ja. Komt er een man bij de bloedbank die aangeeft dat hij seks heeft gehad met een man, dan krijgt hij aanvullende vragen. Namelijk: is het meer dan vier maanden geleden? En zo nee: vond de seks plaats in een exclusieve relatie van langer dan twaalf maanden? Als het antwoord weer nee is, gaat de bloeddonatie op dat moment niet door.
Hoeveel extra bloed verwacht de bloedbank?
Sanquin verwacht honderd tot vijfhonderd extra donoren. Die zijn van harte welkom, benadrukt de woordvoerder, want al is er in Nederland geen tekort aan donorbloed, in sommige periodes is het lastig de voorraad op peil te houden – denk aan de vakanties, bij mooi weer, of bij belangrijke sportevenementen.
Wie is hier blij mee?
‘Ook homo- en bimannen krijgen nu weer de kans om een ander te helpen door bloed te doneren, en dat is pure winst’, reageert Astrid Oosenburg, voorzitter van COC Nederland, de belangenorganisaties voor lhbti’ers. Toch is ze nog niet helemaal tevreden. ‘We willen uiteindelijk een donatiebeleid waarin het helemáál niet meer uitmaakt met wie je seks hebt, maar alleen of je veilige seks hebt. Zo zou elke donor volgens het COC gevraagd kunnen worden naar zaken als wisselende seksuele contacten en condoomgebruik.’
Simon Timmerman (37) uit Utrecht gaat direct naar de bloedbank om zich aan te melden als donor
‘Ik wilde altijd al donor worden. Mijn moeder is dat ook. Soms zag ik dat ze op sociale media een oproep deelde: bloeddonoren gezocht. Maar ik wist dan dat ik me niet kon aanmelden, door de manier waarop ik mijn liefdesleven inricht. Dat is niet leuk. Het voelde stigmatiserend. Dit soort dingen wakkeren de vooroordelen over homomannen aan.
‘Stel dat ik bloed nodig heb, dan zou ik het ook fijn vinden als anderen hadden gedoneerd. Ik wil graag op deze manier een bijdrage leveren. Iedereen kent uit zijn omgeving wel mensen die ernstig ziek worden. Mijn vader heeft bijvoorbeeld kanker gehad, en kwam er weer bovenop met experimentele medicijnen. Ik weet dat bloedplasma wordt gebruikt voor het ontwikkelen van medicijnen – misschien niet precies degene die mijn vader nodig had, maar toch.
‘Zelf heb ik al ruim vier jaar een vaste relatie met een man. Ik kom nu dus perfect in aanmerking. Toch vind ik het krom dat ik wel een vraag krijg over mijn seksuele gedrag, en een heteroman niet. Aan mij wordt de eis gesteld dat ik een lange relatie heb. Maar die ander kan ook bloed doneren als hij de avond ervoor nog met half Utrecht in bed heeft gelegen. Ik vind dat je mensen op hun gedrag moet beoordelen, niet op hun seksuele voorkeur. Het nieuwe beleid is een goede stap, maar het is nog niet helemaal perfect.’
