Google en Apple beginnen een ‘Netflix voor games’. Deze Nederlander deed dat jaren geleden al

Doki Tops heeft heel wat kopjes koffie moeten drinken met uitgevers en ontwikkelaars van games. Steeds maar weer moest hij uitleggen dat zijn idee van een soort Netflix voor games niet alleen fijn is voor de gamer, maar ook voor de makers en uitgevers. ‘Tussen 2014 en 2016 heb ik bijna niets anders gedaan dan pitchen.’ Tops ontmoette veel weerstand. Het idee om games via een abonnementsmodel aan te bieden, was toen nog nieuw. ‘Ze vonden dat een eng idee. En nu komen ze er allemaal zelf mee.’

Voor Tops is het geen reden voor frustratie. Hij ziet er bewijs in dat hij het bij het juiste einde had met zijn bedrijf Utomik. ‘Je had abonneediensten voor muziek en voor films, wij wilden voor games een vergelijkbare revolutie als Spotify en Netflix voor elkaar hebben gekregen.’ Dat is gelukt. Utomik lanceerde een jaar of drie geleden zijn dienst in bèta. Inmiddels hebben de Eindhovenaren zo’n 950 games in hun pakket zitten, die voor 7 euro per maand kunnen worden gespeeld. Daar zitten independent- en zogenoemde casual-games tussen, maar Utomik ontkomt er naar eigen zeggen niet aan een paar grote titels aan te bieden voor het grote publiek, zoals Batman of Star Wars. Dat het zulke games in het pakket heeft, was in het ­begin ondenkbaar. Tops: ‘Toen kregen we alleen vergaarbakgames. Nu hoeven we niets meer uit te leggen en krijgen we ook de kwalitatief hoogstaande en actuele titels.’

Niet op mobiel

Naast gewenning aan het abonnementsmodel ziet Tops een andere belangrijke oorzaak voor de acceptatie bij ontwikkelaars. Utomik heeft een manier gevonden (‘ons geheime ingrediënt’) om al die games zonder veel moeite te vertalen naar zijn platform. Dat is in een paar uurtjes gepiept. Ontwikkelaars hoeven dus niet te worden lastiggevallen met tijdrovende opdrachten om hun titels om te zetten: ‘We pakken letterlijk de game zoals-ie in de winkel ligt en zijn dus niet afhankelijk van ontwikkelaars.’ Daar zit nog wel een beperking aan vast: de vertaaltruc werkt vooralsnog alleen voor pc’s. Het is de reden dat Utomik niet op mobieltjes werkt. Technisch zou het ook op bijvoorbeeld Android kunnen, zegt Tops, maar het zou een enorme investering in mankracht vergen. ‘We zijn een start-up, dus moeten keuzes maken.’

95 procent is niet genoeg

Bij Utomik hoeven games niet in hun geheel te worden gedownload om te kunnen worden gespeeld, zoals bij bijvoorbeeld spelconsoles. Het Eindhovense bedrijf – privaat gefinancierd, 35 man in dienst – deelt games op in miljoenen kleine stukken. Gamers zijn zo niet genoodzaakt te wachten tot het hele spel op hun computer staat, maar kunnen al beginnen te spelen als er een klein gedeelte beschikbaar is. De software van Utomik analyseert onder andere de internetverbinding en het speelgedrag van andere gamers en berekent aan de hand hiervan hoe groot het startpakket moet zijn. ‘Daarin moet je heel accuraat zijn’, zegt Tops. ‘Je kunt niet zeggen: het moet in 95 procent van de tijd goed zijn. Dan gaat het ten koste van de ervaring.’ Een enkel bitje dat te laat komt, is nog wel te compenseren, maar veel meer dan dat moet het niet worden.

De aanvankelijk controversiële ideeën van Utomik over het abonneren op games zijn de laatste tijd mainstream geworden. Kort na elkaar kondigden Google en Apple hun respectieve diensten Stadia en Arcade aan die volgens zo’n model moeten werken. Tops kijkt er met meer dan gemiddelde belangstelling naar en ziet grote verschillen. Over Google’s ­ambitieuze dienst Stadia, die dit jaar moet uitkomen, is hij kritisch vanwege de achterliggende technologie. Stadia is namelijk een streamingdienst: de games staan niet op de apparaten van de speler, maar op de servers van Google. Ze kunnen dus alleen gespeeld worden als er een betrouwbare en snelle onlineverbinding is.

Irritant

En dat is nu net het probleem, vreest Tops. ‘Bij ­Spotify of Netflix is het al irritant als een stream hapert, maar als je online een schietgame speelt, is een vertraging echt geen optie.’ Google probeert dit op te vangen met zware investeringen in datacentra en een ­eigen controller, maar ook dat overtuigt Tops nog niet. ‘Dit is hoe dan ook alleen te doen als je hele diepe zakken hebt. Gaming in de cloud is veel en veel duurder.’

Dan nog ben je er niet, want als Google kun je je eigen zaakjes wel op orde hebben, dat hoeft nog niet te gelden voor de apparatuur die de consument thuis heeft. ‘Het is een interessant idee dat Google de afhankelijkheid van een gameconsole wil wegnemen, maar het bedrijf zet er een andere voor in de plaats: die van de router of de tv.’ De scepsis van de oprichter van Utomik wordt versterkt door de vele eerdere pogingen van andere partijen om cloud-gaming van de grond te krijgen. ‘Ik denk echt wel dat cloud-gaming in de toekomst een rol gaat spelen, maar daar is het nu nog te vroeg voor.’ Tops wijst ook op het succes van de Switch van Nintendo: ‘Hoe fijn is het niet om je spelen altijd te kunnen spelen? Alles zit in je broekzak, je kunt in het vliegtuig door blijven gamen.’

Jaloers op Apple

En Apple Arcade dan, dat in het najaar moet verschijnen? Daar kijkt Tops met enige jaloezie naar. ‘Dat is een interessanter model. Apple doet wat wij zouden willen doen, alleen hebben wij niet de middelen.’ Bij de komende dienst van Apple moeten gebruikers de games eerst op hun mobiel, tablet of ander apparaat zetten, zoals nu ook met apps gebeurt. Daarna kunnen gamers naadloos overschakelen van het ene naar het andere apparaat, net als bij Google de bedoeling is.

Driehonderd van de ruim negenhonderd games die Utomik aanbiedt, zouden ook prima op mobiel zijn te spelen. In theorie dan. Voorlopig moet de Utomik-gebruiker het doen met zijn pc. En daarmee zegt Utomik al aardig succesvol te zijn. Het bedrijf doet geen uitspraken over het aantal gebruikers, maar zag tussen 2017 en 2018 dit aantal wel verdubbelen. Ook dit jaar verwacht Tops in gelijk tempo door te groeien. Niet bang voor Apple, Microsoft, Google en andere giganten? ‘Nee hoor, de groeiende belangstelling voor abonneediensten voor ­games is alleen maar gunstig voor ons.’