'Genoeg slaap en meditatie verminderen de kans op alzheimer'

Deepak Chopra (67), wereldberoemd profeet van de alternatieve geneeskunst, bestsellerauteur en icoon van de new-agebeweging is vandaag de hoofdgast op een internationaal congres in Amsterdam over alzheimer. Zijn deelname roept bij sommige congresgangers gemengde gevoelens op. De Vereniging tegen de Kwakzalverij riep staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid op het congres te boycotten, vanwege deze 'charlatan'. De bewindsman komt niet - vanwege andere verplichtingen.

Met zijn bril in de hand, de jetlag wegwrijvend uit de ogen, kaatst Chopra de bal terug. Charmant, goedlachs maar ook een tikkeltje geïrriteerd. 'Dit soort protesten zijn zó achterhaald. Die wetenschappers zijn vastgeroest. Ze zien de mens als een mechanisch ding dat ze kunnen bestuderen door elk onderdeel apart te beschouwen. Maar die opvatting sterft uit. In de VS wordt mijn werk erkend door de American Medical Association. Ik werk aan de Universiteit van Californië, San Diego. Ik geef les aan Harvard Medical School. En ik sta niet alleen. Honderden, duizenden artsen in de VS proberen net als ik de wetenschap te combineren met een dieper begrip van de interactie tussen geest, lichaam, omgeving en emoties.'

Theatrale diepe zucht. 'Al die ophef. Als het niet zo stom was zou ik het een komedie noemen.'

U roept weerstand op met uw bekering tot de transcendente meditatie, met uw claim dat het bewustzijn de sleutel is tot de evolutie en met de tv-shows waarin u mensen op afstand geneest.

'Ik doe niet meer aan transcendente meditatie. Die tv-show was een experiment, niet om iemand te genezen, maar om te laten zien dat we geestelijk allemaal op een bepaalde manier met elkaar verbonden zijn. Ja, ik heb mijn gedachten over de evolutie - ook al wordt niet iedereen daar gelukkig van.'

In uw nieuwste boek 'Superbrain' staat dat alzheimer voorkomen en genezen kan worden door het brein voortdurend te trainen, uit te dagen. Bijvoorbeeld door links te gaan schrijven als je rechtshandig bent.

'Onder andere, ja. Maar het belangrijkste is slaap. Tijdens diepe slaap breekt het brein de eiwitophopingen in de hersenen af die kenmerkend zijn voor alzheimer. Meditatie doet dat ook. En als meditatie werkt, dan moet sport ook werken. Verder moet u denken aan stressreductie en voedsel dat niet genetisch is gemanipuleerd en waar geen bestrijdingsmiddelen aan te pas zijn gekomen.'

Vooraanstaande alzheimerexperts zeggen dat er in dat rijtje alleen voor slaap en bewegen voorzichtige aanwijzingen zijn voor een verband met alzheimer.

'Dan houden ze hun vakliteratuur niet bij. En als ze tegen hun patiënten zeggen dat er niks te doen valt aan alzheimer, dan zijn ze gevaarlijk. Dan moet hun vergunning worden ingetrokken. Want als we onze leefstijl niet massaal aanpassen, is een land als de VS verdoemd. Dan gaan we failliet. We kunnen de zorg voor al die patiënten helemaal niet betalen.'

Zelfs de vermaarde alzheimeronderzoeker Rudolph Tanzi met wie u samenwerkt, schrijft in Superbrain dat er nog geen bewijs is dat levensstijl de ziekte kan voorkomen of genezen.

'Hij is voorzichtig.'

Chopra is van huis uit internist en endocrinoloog. De levensstijl die hij propageert, is niet spectaculair. Het nut van genoeg slaap en bewegen en niet te veel stress worden niet ontkend. Dat je er alzheimer mee kunt voorkomen en zelfs genezen, probeert Chopra te bewijzen in een grootschalig, onafhankelijk onderzoek in samenwerking met diverse universiteiten in de VS. De data zijn verzameld, het wachten is op de analyse. Maar voor Chopra lijkt de uitkomst min of meer vast te staan. 'Ik zeg wat ik zeg omdat ik het geloof. Al dertig jaar. Niemand geloofde mij. Nu wel.'

We eten gemodificeerd voedsel, we hebben veel stress en de meeste artsen zien de mens als een verzameling organen. Hoe kan het dat we in het Westen ouder worden dan ooit?

'Dat weten we niet precies. Hygiëne speelt een rol, de vaccinatieprogramma's, we hebben kachels en airco's en ons voedsel is - tot op zekere hoogte - van betere kwaliteit. Maar verder is het heel mysterieus.'