Eerste landdier toch niet doof

De eerste dieren die, honderden miljoenen jaren geleden, vanuit zee aan land kwamen, hadden nog geen oren. Toch waren ze niet doof. Ze konden geluid opvangen met hun longen, zo blijkt uit onderzoek dat is gepubliceerd in The Journal of Experimental Biology.

Zo'n 375 miljoen jaar geleden verschenen de eerste vierpotige dieren op het land. Ze moesten overleven zonder oren. Het zou 100 miljoen jaar duren voordat ze die hadden ontwikkeld.

Desondanks konden de eerste landdieren horen. Deense wetenschappers toonden dat aan door het bestuderen van de Afrikaanse longvis, een vis die nauw verwant is aan de eerste landdieren. Longvissen hebben behalve kieuwen een of twee longen, waarmee zij net als landdieren zuurstof uit de lucht kunnen opnemen. Ze kunnen aan het wateroppervlak naar lucht happen.

undefined

'Zoals een harde paukeslag bij een concert'

De onderzoekers stelden een longvis onder water en in de lucht bloot aan geluid en registreerden daarbij de elektrische activiteit van de hersenstam en gehoorzenuw. Ze ontdekten dat de vis onder water geluidsgolven kan waarnemen en ook boven water niet doof is. Dit terwijl geluidsgolven zich minder makkelijk door de lucht bewegen dan door water. De vis kon onder water geluidstrillingen boven de 200 hertz waarnemen, in de lucht bleek het dier harde geluiden (boven de 85 decibel) tot 200 Hz te kunnen horen.

Een interessant onderzoek, zegt Jelle Reumer, directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. 'Deze vis blijkt zijn longen te gebruiken om drukgolven om te zetten in fysieke trillingen die worden doorgegeven aan zijn binnenoor en vandaar als elektrische signalen naar de hersenen gaan. Het dier voelt de trillingen in zijn longen. Zoals je een harde paukeslag voelt tijdens een concert.'

Onderzoeksleider Christian Christensen noemt het een verrassing dat de longvis, niet aangepast om te horen, toch in staat was om geluid door de lucht waar te nemen. 'De eerste landdieren waren niet zo doof als we altijd dachten.' Dankzij hun longen hoorden ze kennelijk genoeg om de evolutie van het middenoor in gang te zetten, zegt onderzoeker Peter Madsen in het blad Science.

undefined