Een valse dyslexieverklaring krijgen is een fluitje van een cent

Het programma stuurde een redacteur undercover op pad en verkreeg zo naar eigen zeggen twee dyslexieverklaringen van gz-psychologen die bij dylexie-bureaus werkten. Bij een bureau zou hij na een kwartier weer buiten hebben gestaan. Daarnaast zegt het programma een verklaring te hebben bemachtigd op basis van slechts één telefoongesprek.

'Je hoeft er echt niks voor te doen', zegt eindredacteur Erik Noomen. 'Het is een kwestie van een beetje d's en t's omdraaien en heel langzaam praten, en dan heb je je verklaring te pakken.'

Redacteur Nesim Ahmadi vertelt hoe eerst werd aangetoond dat hij geen last had van dyslexie. Daarna trainde hij zichzelf. 'Ik had mezelf aangeleerd om lettergrepen uit woorden weg te laten, het woord 'poot' als 'pot' te lezen en met opzet d- en t-fouten te maken', zegt Ahmadi. 'Het moest niet te erg zijn, dat zou te veel opvallen.'

Twaalf minuten

'Bij één bureau duurde de test maar twaalf minuten', zegt hij. 'Ik moest drie pagina's met woordjes lezen en dat was het. Ik hoefde niets te schrijven. We waren voornamelijk aan het kletsen daar. Bij een ander bureau duurde de test iets meer dan een uur, maar ook daar kreeg ik een dyslexieverklaring.'

Hij zegt ook undercover langs te zijn geweest op hogescholen en universiteiten. 'De studenten daar zeiden dat het echt gemakkelijk was. Eén iemand zei: ik ben gewoon een beetje langzaam, daarom heb ik dat papiertje gekregen. Een ander had eigenlijk faalangst.'

Studenten met een dyslexieverklaring kunnen extra tentamentijd krijgen. Als ze nog onder de oude regeling vallen, kunnen ze 3.467 euro terugkrijgen bij studievertraging. Onder de nieuwe regeling is dat maximaal 1.230 euro.

Het ministerie van Onderwijs en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zeggen tegen de Volkskrant nooit te hebben gehoord van daadwerkelijke fraude met dyslexieverklaringen op universiteiten en hogescholen. Een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs zegt dat een verklaring ook niet zonder meer leidt tot extra tentamentijd of financiële vergoeding. 'Daarvoor moet er ook een verklaring van een decaan zijn dat de functiebeperking daadwerkelijk tot vertraging heeft geleid. Een dyslexieverklaring alléén is dus niet voldoende.' Volgens hen gaat het ook maar om kleine aantallen: 1,3 procent van de studenten zou een 'functiebeperking' hebben. DUO zegt 'benieuwd' te zijn naar eventuele dubieuze dyslexieverklaringen.

Run

Recent zei staatssecretaris Dekker zich zorgen te maken over het groeiend aantal leerlingen met dyslexieverklaringen: dit steeg volgens hem van 1,6 procent in 2007 naar 10,5 procent in 2015.

Volgens Remco Reij, voorzitter van de adviesraad van het Nationaal Referentiecentrum Dyslexie, kost het minstens 12 uur om de diagnose dyslexie te kunnen stellen. 'Op basis van een simpel testje zeggen dat iemand dyslexie heeft; dat kan niet.' Toch is bekend dat er vrijgevestigde psychologen en orthopedagogen zijn die dit doen, zegt hij.

Op middelbare scholen is een 'enorme run' op dyslexieverklaringen die vaak niet goed zijn onderbouwd, zegt hij. 'Ouders zeggen: heb je zo'n ding nodig? Nou, dan halen we er toch een voor 100 euro?'

Volgens Reij worden vrijwel alle kinderen met dyslexie al op de basisschool ontdekt. 'Dat is 6 tot 7 procent. In principe zou dat gelijk moeten blijven. Maar op middelbare scholen zie je die aantallen ineens verdubbelen. Of verdrievoudigen. Ik hoor over klassen waarin 30 procent van de leerlingen zo'n verklaring heeft.' Hij zegt niet precies te weten of dit speelt op hogescholen en universiteiten.