De koralen beschermen? Let op de riolering van uw hotel

Wear sunscreen. Het lied van de Australiër Baz Luhrmann heb ik ter harte genomen. Met al die uren op zee in de tropenzon wil ik de melanoom, die menig mariene bioloog oploopt, vermijden. En voor veldwerk ga ik nog een stapje verder met een zelf-geassembleerde boerkini: full wetsuit, handschoenen, waterschoenen, hoedje, col over m’n gezicht en grote zonnebril om het af te maken. Tot groot vermaak van collega’s.

De laatste tijd zie ik meer mensen met uv-werende shirts in het water. Dit is voor een deel het gevolg van een campagne tegen doorsnee zonnebrandcrème met zonnefilters zoals oxybenzone. Deze stoffen bleken in het lab schadelijke effecten te hebben op koralen. Hawaï is als eerste begonnen aan een strenge wetgeving. Tal van eilandstaten volgen nu uit fomo (fear of missing out). Nu vind ik het heerlijk dat ik niet meer de enige gek ben met lange mouwen op het strand, maar de illusie die wordt gewekt van een quick fix om de koralen te beschermen, vind ik zorgelijk. Voor de goede orde: er is nog geen relatie aangetoond tussen zonnebrand en de achteruitgang van het koraalrif ecosysteem. Als je een enquête zou houden onder koraalwetenschappers, vermoed ik dat de meesten zonnebrand niet in de top drie van oorzaken van koraalafname zullen zetten. Leidt het insmeren hier niet af van de meer acute problemen?

Mijn doel is niet om het zonnebrandonderzoek te ondermijnen, laat het zeker goed onderzocht worden. Waar ik me op richt, is het bewust omgaan met dat beetje aandacht dat een gemiddelde toerist of overheid wil besteden aan natuurbescherming. Stel: een toerist komt aan op een eiland, ruilt enthousiast z’n dure zonnebrandcrème in voor nog duurdere crème om de koralen te redden. Klaagt verder ook niet dat hij z’n cocktails moet drinken uit zompige papieren rietjes om minder plastic afval te veroorzaken. Maar dan heeft hij wel genoeg gedaan voor die koralen – nu wil hij genieten. Misschien sluipt er een beetje moral licensing in – het fenomeen dat we vaak na het ‘goed doen’ onszelf vergeven als we daarna even iets minder verantwoordelijk bezig zijn. En dan staat die toerist daar vervolgens op grote rifbaarzen te hengelen.

Er wordt behoorlijk wat geld en energie gestopt in campagnes tegen standaard zonnebrandcrèmes. Het geeft mensen een vals gevoel van veiligheid – we redden het koraal met koraalvriendelijke zonnebrand. Stel dat we de schaarse aandacht van de toerist richten op zaken die veel urgenter zijn. De top drie van oorzaken van koraalrif-achteruitgang zijn klimaatverandering, overbevissing en watervervuiling door nutriënten en landdegradatie. Een gebrekkige waterzuivering en directe lozing van riool geeft koralen rondom een eiland enorm veel stress. Wil je een quick fix? Laat toeristen hotels kiezen op basis van Tripadvisor-sterren voor de kwaliteit van rioolsystemen.

Lisa Becking is universitair docent mariene ecologie bij Wageningen University and Research