Chileense berg kopje kleiner gemaakt voor Europese reuzentelescoop
Gisteravond rond acht uur Nederlandse tijd is de 3.064 meter hoge bergtop Cerro Armazones in Noord-Chili een kopje kleiner gemaakt. Met dynamiet zijn de bovenste 40 meters van de kale berg weggeblazen om plaats te maken voor de bouw van een Europese monstertelescoop. Die moet rond 2023 in bedrijf zijn.
Cerro Armazones ligt in de kurkdroge Atacama-woestijn, hemelsbreed zo'n 30 kilometer van Cerro Paranal, waar de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) al een groot observatorium heeft: de Very Large Telescope. De nieuwe telescoop moet nog veel groter worden. Hij heet officieel de European Extremely Large Telescope (E-ELT).
De spiegel van de E-ELT, opgebouwd uit bijna duizend zeshoekige segmenten, krijgt een middellijn van 39,2 meter. Daarmee is de telescoop vijftien maal zo gevoelig als de huidige recordhouder, de 10-meter Keck-telescoop op Hawaii. Hij zal onder meer gebruikt worden voor onderzoek aan extreem ver verwijderde sterrenstelsels. Ook moet de kolos in staat zijn de atmosferische samenstelling van aarde-achtige planeten bij andere sterren te meten.
Lidmaatschap Brazilië
De E-ELT gaat 1,1 miljard euro kosten. Dat bedrag wordt opgebracht door de vijftien lidstaten van ESO, waaronder Nederland. De enige potentiële kink in de kabel is dat Brazilië nog 130 miljoen moet betalen: het entreegeld dat verschuldigd is om ESO-lid te worden. Het Braziliaanse parlement heeft dat lidmaatschap nog niet geratificeerd.
Toch zijn de voorbereidingen voor de bouw in volle gang. Aan de ontwikkeling van camera's en meetinstrumenten wordt al een paar jaar gewerkt; Nederland bouwt mee aan het infraroodinstrument METIS. In Chili is de bergtop zelf nu dus onder handen genomen: ongeveer een miljoen ton gesteente is weggeblazen. Wat volgt is de aanleg van een geasfalteerde weg naar de top.
