Banken moeten haast maken met innovatie
Als de banken niet meer doen aan innovatie, lopen ze het risico al binnen vijf jaar klanten te verliezen aan 'buitenstaanders' als Apple en Google. Dat is een van de scenario's die de Nederlandsche Bank schetst in een onderzoek naar technologische veranderingen in de financiële sector.
Ook verzekeraars, financiële adviseurs, beleggingsinstellingen en betalingsverwerkers dreigen onder de voet te worden gelopen door nieuwkomers in de markt.
Het rapport van DNB signaleert dat durfkapitalisten de afgelopen vier jaar steeds grote bedragen investeren in start-ups die nieuwe financiële technologie bedenken. In 2010 ging er iets minder dan 2 miljard dollar naar dit soort bedrijven; vorig jaar was dat gegroeid tot iets meer dan 12 miljard. De verwachting is dat er in 2016 voor 20 miljard zal worden geïnvesteerd.
'Virtueel geld dwingt ons in een andere rol'
Er hangt een ongunstig geurtje rond de bitcoin. Toch wil zelfs de brave ING aan de slag met iets soortgelijks. Lees hier het interview met Mark Buitenhek, hoofd betaal- en transactiediensten van ING (+).
Er zijn drie ontwikkelingen die gevestigde bedrijven in de financiële sector voor uitdagingen. Om de keuzevrijheid van consumenten te bevorderen verlaagt de wetgever de drempels voor nieuwkomers.
Die nieuwelingen richten zich meestal op een specifiek onderdeel van de dienstverlening, waarmee ze het bedrijfsmodel van oudere concurrenten ondermijnen. Instellingen als banken bieden een breed palet aan diensten aan, in de hoop dat een klant voor meerdere zaken met hen in zee gaat (cross-selling).
Verder verandert de manier waarop consumenten producten aanschaffen en daarvoor betalen, dankzij webwinkels, sociale media, vergelijkingssites en bestellingen via smartphones en tablets. In China wordt 85 procent van alle onlinebetalingen door andere partijen dan banken behandeld. Alipay, de betaaldienst van Alibaba - de Chinese tegenhanger van websuper Amazon - heeft bijna de helft van deze markt in handen. Ter vergelijking: in de VS bezit PayPal slechts 5 procent van de onlinebetaalmarkt (in Nederland 4 procent).
Op alle terreinen liggen de gevestigde belangen onder vuur, signaleert DNB. Pinnen, digitaal bankieren en contant krijgen concurrentie van digitale betaalmiddelen (wallets) en virtuele valuta zoals de bitcoin. Het DNB-rapport stipt onder meer de ontwikkeling aan van blockchain, de technologie achter de bitcoin waarin ook ING investeert. Die technologie 'staat nu nog in de kinderschoenen, maar kan op de langere termijn van grote invloed zijn', constateren de samenstellers.
De beleggingsmarkt gaat ook op de schop. Algoritmen helpen slimmer en geautomatiseerd te beleggen. Automatisering elders heeft ook gevolgen voor bijvoorbeeld verzekeraars.
De traditionele kredietverlening wordt vervangen door crowdfunding en peer-to-peerlending. Dat laatste is een vorm van automatische crowdfunding waarbij lener en kredietverstrekker geen enkele band met elkaar hebben. Hypotheken zijn met een paar muisklikken regelen. In de VS is het internetbedrijf Quick Loans uitgegroeid tot de op een na grootste hypotheekverstrekker. Sinds 2013 heeft het voor 200 miljard aan leningen met huizenkopers via internet afgesloten.
DNB ziet zijn rol ook veranderen. De toezichthouder wil bezien of het vergunningenstelsel meer ruimte moet bieden aan nieuwkomers, zodat innovatie de ruimte krijgt. DNB denkt aan tijdelijke vergunningen voor experimentele diensten, een 'proeftuin' zoals die in november ook is aangekondigd door de Britse toezichthouder FCA.
