Als ecoloog ben ik verguld met de grote aantallen krokodillen in West-Papoea, als zwemmer in hun leefgebied iets minder

Gewapend met de luchtfoto’s varen we naar de eilanden. Mee aan boord zijn het hoofd van het dorp, onderzoekers van Universitas Papua en wie in de buurt mee wil. Iedereen voelt de spanning als we het eiland naderen. Denk niet aan zandstranden met wuivende palmen, maar een kust met steile hellingen van vlijmscherp kalkrots bedekt met jungle. In volle duikuitrusting banen we ons een weg omhoog met een kapmes. Na twintig minuten klimmen dalen we weer af richting een meer. Eerst de krokodillencheck. Als ecoloog ben ik verguld dat de krokodillenpopulaties gezond zijn in West-Papoea (Indonesië), als zwemmer in hun leefgebied iets minder. We scannen de oppervlakte van het water. Zie ik daar iets groots drijven? Buaya? Krokodil? Opgelucht antwoord: Kayu! Boomstam! Dan gooien we wat stenen in het water en wachten. Zonder tegenreactie beschouwen we de kust maar veilig, springen het water in en dan gaat onze wetenschappelijke autopiloot aan: soorten noteren, monsters nemen.

Maar hoe wisten we dat er een meer lag? Elke zoektocht begint met een kopje thee bij de kepala desa, het hoofd van het dorp. Nadat ieders gehuwde staat, aantal kinderen en favoriete Nederlandse voetbalspelers is doorgenomen, begint ons gesprek over de zee. Eilanden van zee, daar zijn we naar op zoek. Ook wel mariene meren genoemd. Tijdens mijn dorpsgesprekken blijkt dat de mariene meren vaak onbekend zijn bij de lokale bevolking. De meren zijn meestal verstopt in onbewoonde eilanden. Google Earth biedt me weinig hulp. De meeste beelden zijn te wazig of geven vooral een mooie wolkenbedekking. Dus richt ik me op oude Nederlandse zeekaarten van voor de Tweede Wereldoorlog. De meren staan er helaas ook niet op. Ik hoor dat ze zijn gebaseerd op luchtfoto’s, maar wie heeft ze?

Het geluk wil dat ik een voormalig Nederlandse commando in Papoea tegenkom. Uit het niets heeft hij als eerste een eco-resort gebouwd in Raja Ampat, een regio in West-Papoea bestaande uit honderden eilanden. In zijn vrije tijd bouwt hij vliegtuigjes. Als hij hoort dat ik op zoek ben naar luchtfoto’s, stelt hij voor ze zelf te gaan maken. Met zijn watervliegtuigje kunnen we in het gebied zo groot als de provincies Utrecht en Gelderland meer dan 50 meren fotograferen en de coördinaten opslaan.

Deze meren zijn gevuld met zeewater, elk meer heeft een andere temperatuur en behuist een bijzonder soortengemeenschap. De mariene meren zijn een soort gigantische natuurlijke experimenten die al duizenden jaren draaien, waarmee we kunnen bestuderen hoe gemeenschappen van soorten zich aanpassen aan veranderingen in hun omgeving. Onze resultaten schrijven we op zoals dat hoort in de wetenschap: kil en feitelijk. Misschien hoeft niet elke wetenschapper bij haar onderzoek te vrezen voor krokodillen. Maar ik weet zeker: achter elke datastip schuilt een avontuur.

^{Lisa Becking is universitair docent mariene ecologie bij Wageningen University and Research}