5 miljoen voor schikking met mensen die ernstig ziek werden na, niet noodzakelijkerwijs dóór, Mexicaanse griepprik

Het gaat om een groep van zeven tot elf mensen die als baby of peuter het vaccin Pandemrix kregen en daarna narcolepsie ontwikkelden. Bij deze slaapstoornis vallen mensen zonder aanwijsbare reden overdag in slaap. Ook kunnen de spieren plotseling verslappen bij heftige emoties.

Uit angst voor de gevolgen van de Mexicaanse griep riepen diverse landen in 2009 ouders op hun jonge kinderen te laten inenten. In Nederland kregen ruim een half miljoen kinderen Pandemrix. Dit vaccin werd alleen dat jaar gegeven als vaccinatie tegen de Mexicaanse griep en is een ander middel dan de jaarlijkse griepprik.

Uitzonderlijk

Het is uitzonderlijk dat de Nederlandse staat een schikking treft met individuen over mogelijke bijwerkingen van een vaccin, omdat wetenschappers vaccins uitgebreid testen op veiligheid. Bij Pandemrix echter bleek achteraf dat er in zeldzame gevallen mogelijk toch iets aan de hand is, al spreken studies elkaar tegen.

Zo vonden Zweedse wetenschappers in 2011 dat narcolepsie voorkomt bij 4 op de 100.000 kinderen die Pandemrix kregen. Bij kinderen die dit vaccin niet kregen, is dit 1 op de 100.000. Sommige andere studies vinden geen relatie, of wijzen uit dat het aantal gevallen van narcolepsie al steeg vóór de inenting begon en dus mogelijk ook een gevolg kan zijn van het griepvirus zelf.

Volgens GSK, producent van Pandemrix, is narcolepsie een complexe ziekte met verschillende mogelijke oorzaken. De farmaceut stelt dat er meer onderzoek nodig is om te achterhalen welke rol Pandemrix mogelijk heeft gespeeld bij mensen die na de inenting met dit middel narcolepsie kregen.

‘Zeker op individueel niveau is het zeer lastig hard te maken dat het vaccin de oorzaak is van de narcolepsie’, zegt Agnes Kant, directeur van bijwerkingscentrum Lareb. ‘Je kunt ook narcolepsie krijgen zonder dat het iets met het vaccin te maken heeft. Maar alle studies bij elkaar opgeteld zijn er wel sterke aanwijzingen dat Pandemrix in zeldzame gevallen kan bijdragen aan het ontwikkelen van narcolepsie.’

Geen aansprakelijkheid

Genoeg reden om serieus te kijken of mensen mogelijk gedupeerd zijn door het vaccin, oordeelde voormalig minister Schippers van Volksgezondheid. Ze gaf in 2014 opdracht om tot een schikking te komen, zonder erkenning van aansprakelijkheid. Ook uit de tekst van de nieuwe begroting blijkt dat de staat voorzichtig wil opereren, om meer claims te voorkomen. ‘Dit traject vergt meer tijd dan voorzien omdat, in goed overleg met de belanghebbenden, een zorgvuldig proces wordt doorlopen waarbij onder meer onafhankelijke deskundigen dienen te worden geraadpleegd. Het proces vergt uiterste secure om precedentwerking te voorkomen.’

Ook in Engeland is momenteel een juridische strijd gaande waarbij mensen met narcolepsie geld eisen omdat ze Pandemrix zien als de oorzaak van hun ziekte. Een 12-jarige jongen kreeg in 2015 van de rechtbank 120 duizend pond (zo’n 163 duizend euro) schadevergoeding toegewezen.

Een woordvoerder van staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) laat weten dat de 5 miljoen euro op de begroting niets zegt over eventuele individuele uitkeringen aan mensen met narcolepsie.

Letselschadeadvocaten John Beer en Lucas Hogeling, die de families van kinderen met mogelijk door Pandemrix veroorzaakte narcolepsie vertegenwoordigen, vinden het desalniettemin opmerkelijk dat de staat nu voor het eerst een bedrag noemt. ‘We zijn nog volop in overleg met de landsadvocaat en deskundigen over wat precies de schade is. Het gaat hier om jonge mensen die nu tussen de 10 en 15 jaar zijn. Sommigen van hen kunnen nooit meer een opleiding volgen of werken. Die 5 miljoen zou dus ook zomaar het dubbele kunnen worden.’