Wat doe je als een collega een dubbelzinnig compliment geeft?

Dan spreek je je collega er toch op aan? John de Mol zei het nog zo in de uitzending van Boos over seksueel wangedrag bij tv-programma The Voice of Holland: ‘Trek. Je. Mond. Open!’ Maar de meeste slachtoffers (63 procent) van grensoverschrijdend gedrag maken geen melding van hun ervaring, blijkt uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens onder 2.000 werknemers en 300 werkgevers.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is niet normaal. Iets zeggen van seksuele intimidatie op de werkvloer is in veel gevallen makkelijker gezegd dan gedaan. Want wanneer precies gaat een collega te ver? En hoe kaart je zoiets het beste aan?

Dit zeggen de experts

Slachtoffers zeggen niets omdat ze denken dat hun situatie niet ernstig genoeg is, ze bang zijn dat ze niet serieus worden genomen, of ze leggen de schuld bij zichzelf, verklaart Madelief Falkmann, psycholoog bij OpenUp, een online platform voor psychologische hulp.

‘Als ik vrouwen – het zijn voornamelijk vrouwen – hierover spreek, vragen ze zich af of ze het niet hebben uitgelokt. Ook praten we het gedrag van een ander al snel goed. We denken: hij bedoelde het vast niet zo, hij is een aardige collega en heeft een leuk gezin. Het kan lastig zijn om voor jezelf toe te geven dat iets niet oké is, dat wil je vermijden. Daardoor praat je brein het automatisch goed’, zegt Falkmann.

Dan zijn er ook nog de machtsverhoudingen op de werkvloer. ‘Wat als je het aankaart en je collega mag gewoon blijven? Die kans bestaat, omdat veel bedrijven zélf het onderzoek doen als er klachten komen’, zegt Harriet King, oprichter van de.Trybe, een stichting voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ze werd zelf ook slachtoffer van seksueel geweld.

Wat doe je in de praktijk?

In het geval van een dubbelzinnig compliment kun je het beste metéén tegen je collega zeggen dat het je niet bevalt. ‘Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt’, zegt Falkmann. ‘Ook als het even duurt voor je doorhebt dat je een opmerking op aanraking onprettig vond, raad ik aan om het alsnog tegen die persoon te zeggen, voordat je het ergens meldt.’

Wie dat niet durft, kan naar een vertrouwenspersoon stappen. Is dat toch nog een stap te ver? Praat erover met een directe collega die je vertrouwt. Falkmann: ‘Oefen samen het gesprek of doe dat eventueel met een therapeut.’

Gaat het om meer dan een dubbelzinnig compliment? Harriet King raadt slachtoffers aan om zich te verdiepen in de processen die komen kijken bij het indienen van een klacht over een collega. ‘Verzamel ook bewijs. Screenshots, e-mails, WhatsApp-gesprekken bijvoorbeeld. Maak een lijst met mensen die getuigen waren van het gedrag van je collega. En overweeg om juridische hulp in te schakelen, dat doet het bedrijf ook.’

Al moet de bal eigenlijk niet bij de slachtoffers liggen, benadrukken zowel Falkmann als King. Het zijn juist de daders die hun gedrag moeten veranderen en werkgevers hebben een verantwoordelijkheid. King: ‘Kijk als organisatie kritisch naar je protocollen en bedrijfscultuur. Is dit een cultuur waarin vrouwen eerlijk kunnen zijn? Hoe gaan we om met klachten? Op die manier zorg je voor een veilige werkomgeving.’