Mensen

Kinderen de Baas

Wat gebeurt er als de kinderen het voor het zeggen krijgen? Dat onderzoekt de Volkskrant in het vijfdelige project Kinderen de Baas

Hoe laat moet iedereen naar bed? Dat bepalen de kinderen

‘De droom van ieder kind’, noemt Zena (9) het zelf mogen bepalen van haar bedtijd. Samen met haar broertjes blijft ze niet tot half 9 op, zoals normaal, maar tot 3 uur ’s nachts. De ouders worden vroeg naar boven gestuurd. Moeder Laila, na de eerste nacht: ‘Ik vond ’m vrij rampzalig.’

Elke avond friet? Dat valt wel mee – Kinderen de Baas

In het gezin Koek mogen Tomas (7) en Meike (9) een poosje bepalen wat zij én hun ouders eten. Vader is positief verrast door de zelfstandigheid van zijn kinderen. Al is het wel direct exit boontjes.

Jonathan en Spike bepalen zélf of ze hun huiswerk maken

Moeder Diana moet geregeld op haar strepen staan om zoons Jonathan (11) en Spike (13) hun huiswerk te laten maken. Gaat dat dus wel goed, als zij daar zélf de baas over worden? ‘Het was soms wel fijn, niet de hele tijd mama die zeurt.’

Niet aan, maar ónder tafel de tosti’s opeten

Mats (8) en Joch (6) weten het wel: waarom het avondeten thuis opeten, als dat ook gezellig bij de buren kan – of niet aan, maar ónder tafel? Bekijk hier wat er gebeurt als niet ouders, maar kinderen de baas zijn over de huishoudelijke taakjes.

Mijn Bevrijding

Peter liet zijn ouders los om de onderduik te overleven

Al op jonge leeftijd wordt Peter gescheiden van zijn Joodse ouders. Als ‘onderduikkind’ dat van adres naar adres verhuist, beseft hij: mezelf hechten heeft geen zin. Lange tijd dacht hij geen last te hebben van de oorlog, inmiddels weet hij wel beter.

Vrijheid, dacht Jan, dan zullen er geen bommen meer vallen

Terwijl in de rest van de stad gevochten werd, ging het gezin van Jan Berings in Deventer gewoon aan tafel. Morgen, zei zijn moeder tegen Jan, morgen zijn we bevrijd en is het feest.

Miep was bevrijd, maar toen begon het grote wachten

Als de bevrijding nadert, wordt Miep Polman gescheiden van haar zo geliefde vader. Ze was ervan overtuigd dat hij thuis zou komen, maar tevergeefs. Gelukkig heeft Miep haar banjo nog, die haar altijd met haar vader zal verbinden.

Everd hield altijd contact met de Amerikaan die hem redde

Vele uren zit de kleine Everd alleen in een natte schuilkelder tijdens de strijd om Maastricht. Maar dan ziet hij de Amerikaanse militair William verschijnen, die hem kalmeert en vergezelt. Tientallen jaren later ontmoet Everd opnieuw zijn redder.

De granaatscherf gaf Toos haar bevrijdingslitteken

Boem. Uit het niets wordt de achtjarige Toos door een granaatscherf in haar knie geraakt, als ze – net voor de bevrijding van Breda – samen met haar familie schuilt in het ‘kalverhok’. Per bakfiets wordt ze vervoerd naar het ziekenhuis. Komt het goed? ‘Ik had mijn vader nooit eerder zien huilen.’

Hoe Roos de bitterkoude Hongerwinter overleefde

De kleine Roos wist samen met haar zusjes – zónder ouders – de bitterkoude Hongerwinter te overleven. Ze prijst zich gelukkig dat ze nu, 75 jaar later, in vrijheid mag leven. ‘Kijk eens naar minderjarige asielzoekers. Als mensen nou eens één keer zouden denken: wat als ik een van hen was?’

Toekomstdromers

Zangeres Naaz, model Destiny en skateboarder Keet zijn hard op weg om hun dromen waar te maken. In een nieuwe videoserie nemen ze je mee in hun wereld

‘Als je niet durft te dromen, dan kom je ook niet verder’

Een activist is lang niet alleen iemand die met een opgeheven vingertje anderen de les leest, vindt Sara Langeveld (17). Sara was in haar rol als klimaatscholier aanwezig bij de VN-klimaattop in New York. Haar devies: verbied mensen niets, maar leer anderen met een glimlach hoe ze het klimaat een handje kunnen helpen.

Keet (15): ‘Skateboarden geeft me vrijheid'

Vraag je naar de grote droom van Keet Oldenbeuving (15), dan zegt ze: kunnen leven van het skateboarden. De piepjonge Europees kampioen hoopt andere meiden te motiveren. ‘We helpen elkaar, in plaats van dat we tegen elkaar strijden.’

Nooit te oud – online daten op latere leeftijd

Riet en Pierre: ‘Met Riet voelde het meteen goed’

Riet (75) was de eerste online date van Pierre (81), ze zijn nog steeds samen. Niet hoeven denken aan de toekomst – kinderen, samenwonen, familieperikelen – geeft ze een enorm gevoel van vrijheid. ‘Soms zijn we een dag bij mekaar, soms vier weken.’

Will: ‘Daten houdt me achter de geraniums vandaan’

Een gouden vondst, noemt Will (74) online daten. Hij vindt het prachtig om al zijn gematchte dames een persoonlijk briefje terug te sturen, met als uiteindelijke doel: het vinden van dat ene maatje. Op de koop toe geeft hij een aantal datingtips: ‘Maak jezelf niet mooier dan dat je bent.’

Neeli: ‘Als ik niks doe, dan vind ik nooit iemand’

Neeli (84) vindt het belangrijk dat haar date niet stinkt. Doet ze zelf tenslotte ook niet. Ze date online – in de kroeg mag ze nog graag komen, een Adonis zal ze er niet snel ontmoeten. Dat brengt de nodige avonturen met zich mee. ‘Bij een man thuis zag ik een huis én schuur vol spullen: stapels kranten, drie airfryers, achttien oude auto’s. Absurd.’

Valerie: ‘Daten is leuk, maar daten is ook teleurstellend’

‘Kijk toch eens, wat een mooie mannen.’ Met een twinkeling in haar ogen gaat Valerie (81) de datingprofielen op haar scherm af. Want waarom ook niet? Ze kan huilen, ze kan lachen, maar ze kan ook zeker nog liefhebben.

Land van afkomst

‘Voor de ánder ben je anders’

Als model moet Jessica Gyasi (31) haar Ghanese achtergrond voortdurend verdedigen. De modewereld is voor ieder model hard, maar worden afgewezen op iets waar je niks aan kunt doen – dát doet pas pijn. ‘Na uren in de rij te hebben gestaan voor een casting hoor je: no, no, no, we willen geen zwarte modellen in onze shows.’

‘Maak me trots als je over straat loopt, zei mijn vader’

Van huis uit heeft de Vietnamese Kimmylien Nguyen altijd meegekregen om iets voor de maatschappij te betekenen. En dus wil de selfmade nagelkoningin zich niet bezighouden met negatieve dingen die mensen misschien over haar denken. ‘Ik heb me nooit een buitenstaander gevoeld.’

Zihni Özdil: ‘Mijn Turksheid vult mijn Nederlanderschap aan’

Zihni Özdil is uit de GroenLinks-fractie in de Tweede Kamer gezet. Wij spraken hem voor deze video in maart over de rol van zijn afkomst. ‘Van mijn vader mochten we vroeger geen schotel. Hij zei: ‘Dan zit je met je hoofd in Turkije, terwijl je toekomst in Nederland is.’’

Woenzelaar: ‘Nu praten jongeren met Marokkaanse woorden’

Rapper Woenzelaar heeft genoeg boosheid die hij in zijn muziek kwijt moet. Hij wordt stiekem in de gaten gehouden, omaatjes houden hun tas extra stevig vast. ‘Je wordt door Nederlanders gezien als kut-Marokkaan – over één kam geschoren.’

‘Ik zeg altijd eerst dat ik uit Colombia kom’

Waarom ben jij donker en is je moeder wit, vroeg een klasgenootje ooit aan de geadopteerde Carolina Dijkhuizen. Het label ‘zwart’ laat de zangeres en actrice vanaf dan niet meer los. ‘Ik vond het zo lastig dat ik niet op mijn ouders, mijn broers of mijn vriendinnen leek.’

Generatie Poetin

Generatie Poetin: Strijden voor de Tataarse taal

Als het aan president Poetin ligt, heeft Rusland binnenkort nog maar één standaardtaal en -cultuur. Correspondent Tom Vennink is in de stad Kazan, waar de lokale bevolking moet aanzien hoe hun Tataarse taal in scholen aan het verdwijnen is. De tegenstem moet komen van strijders zoals Ajrat: 'Tataren zullen zichzelf nooit Russen noemen.'

'Wie beschermt het land als wij het niet doen?'

In WK-speelstad Rostov zorgen de Kozakken voor veiligheid op straat. Wat drijft deze nationalistische Russen? Correspondent Tom Vennink bezoekt een Kozakse school en ziet dat het pattriotisme er met de paplepel wordt ingegoten: 'Vroeger werden ze op hun vijfde op het paard gezet met een zwaard. Nu bestuderen we de werking van de kalasjnikov.'

Generatie Poetin: Zij doen het werk van de politie

‘Uitstellen betekent begraven’, schrijft de Russische opsporingsorganisatie Liza Alert op grote billboards in de bossen bij de stad Samara. Want in Rusland raken ontzettend veel mensen vermist, maar die worden vaak niet opgespoord door de politie. ‘Die heeft het te druk met andere zaken: een gestolen koe en een dronkenlap’, zegt de 33-jarige Natalja. Onze correspondent doet mee aan een zoekoefening.

Waarom Nastja naar lichamen van soldaten graaft

Nastja (22) graaft in haar vrije tijd botten op van soldaten in Volgograd, het voormalige Stalingrad. Waarom? Om ze een laatste dienst te bewijzen. Meer dan anderhalf miljoen Russische soldaten zijn omgekomen op deze plek. Meer dan alle Amerikaanse, Britse, Franse en Canadese soldaten bij elkaar, in de hele Tweede Wereldoorlog. 'De oorlog is niet voorbij tot de laatste soldaat gevonden is.'

Generatie Poetin: vloggen in Jekaterinenburg

Er is een ongeschreven regel in Rusland: als iets verboden is, moet je het juist doen. Net als het beklimmen van de hoge televisietoren in Jekaterinenburg: 220 meter hoog en levensgevaarlijk. Toch blijven veel Russische jongeren de toren opgaan. En dat loopt vaak verkeerd af. Dus waarom blijft de Russische jeugd klimmen?

Deze schortenmaker laat je het coole Moskou zien

Rusland is zo veel meer dan politiek, vertelt schortenmaker Maxim Koposov. Hij liet onze correspondent Tom Vennink het hippe, moderne Moskou zien, en is eigenlijk helemaal niet zo bezig met Poetin en de zijnen: ‘Het is beter om van een afstandje naar dat gekkenhuis te kijken.’

Hoe was jij op school?

Hoe was Ryanne van Dorst op school?

Ze stond op tafel in de kantine al tongend te schreeuwen dat ze ‘pot’ was, en weigerde om jazztoonladders te leren ‘omdat het moest’. In de laatste aflevering van onze serie Hoe was jij op school gaan we terug naar de middelbare school van onze gastvrouw zélf, waar we de kwetsbare kant van Elle Bandita zien als ze uitlegt waar haar anti-autoritaire houding vandaan komt.

Jildou van der Bijl

Linda-hoofdredacteur Jildou van der Bijl gaat terug naar haar oude middelbare school in Culemborg, waar ze als 11-jarige doodsbang was voor een van haar klasgenootjes. Pas in de derde – toen ze haar haar afknipte en nieuwe vriendinnen kreeg – braken er betere tijden aan. ‘Op dat moment begon ook het tongen in portieken.’

Peter Plasman

Strafrechtadvocaat Peter Plasman deed 47 jaar geleden eindexamen op zijn middelbare school in Venlo. Dan zal hij wel diep moeten graven naar herinneringen uit die tijd? Welnee: 'Ik hoop dat ik nooit volwassen geworden ben.'

Jody Bernal

Hij jatte examens, voosde eens met een meisje in de gymzaal en had geregeld een grote mond: zanger Jody Bernal was niet bepaald een brave hendrik op school. Met Ryanne van Dorst (Elle Bandita) deelt hij zijn tieneravonturen: ‘Voor mij was school een soort speeltuin.'

Marianne Thieme

Ook na een schoolcarrière vol gespijbel kan je de politiek in, bewijst Marianne Thieme. De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren gaat samen met Ryanne van Dorst terug naar haar oude middelbare school. Thieme vertelt over haar anarchistische vrienden, haar eigen kledingstijl (‘Kak New Wave’ genaamd) en het uitbrengen van een stem op VVD’er Ed Nijpels.

Victor Reinier

Acteur Victor Reinier gaat met Ryanne van Dorst terug naar het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam, één van de zes middelbare scholen die hij heeft versleten. Het ging altijd mis: vanwege een ruzie met de leraar of een slecht rapport. ‘Dyslexie bestond toen niet. Dom, ongeïnteresseerd en houdt meer van voetballen dan van leren. Dat was het een beetje.’

Jong in Israël

'Hier is een geweer, nu ben je een soldaat'

De dienstplicht is nagenoeg vanzelfsprekend in Israël. Weiger je, dan wacht je onzekerheid en afkeuring. In de vijfde aflevering van Jong in Israël vertellen drie jongeren over hun weerstand tegen het leger: 'Mensen nemen beslissingen over jou en jij bent slechts een soldaatje in dit spel.'

Elisheva Ben Talli ging haar ‘eigen ding doen’

In de serie Jong in Israël spreekt fotograaf Cigdem Yuksel met verschillende Israëlische jongeren. In de vierde aflevering is Elisheva Ben Talli (25) aan het woord. Ze liet het geloof waarmee ze opgroeide achter zich en koos voor een ander leven: ‘Als mijn vrienden me niet accepteren zoals ik ben, jammer dan.’

‘Natuurlijk accepteer ik het niet als mijn land’

Lubna

Jong en homoseksueel in Israël

Fotograaf Cigdem Yuksel spreekt in de serie Jong in Israël leeftijdsgenoten over hun land. Wat klopt er van haar beeld, en wat niet? In de tweede aflevering zien we Roi Sokolovsky, die zich sterk identificeert met zijn Joodse afkomst, en Omer Harel, een zelfbewuste homoseksueel die ferm strijdt voor zijn rechten. Hoewel beiden zo op het eerste oog nogal van elkaar verschillen, lijken ze ook op elkaar. ‘Tel Aviv is een van de mooiste plekken ter wereld om volledig jezelf te zijn.’

Als Palestijnse wonen in een 'gestolen' land

In de serie Jong in Israël spreekt fotograaf Cigdem Yuksel met verschillende jongeren in het land om te kijken of haar beeld van Israël klopt. In de eerste aflevering volgen we Israa Madi. Volgens Israa wordt het land niet verscheurd door geloof, maar omdat iedereen de sterkste wil zijn: 'Moslims, joden en christenen hier geven eigenlijk niet zo veel om religie.'

Op zoek naar beter onderwijs van Finland naar Singapore

Wereldlessen: Iran. Op zoek naar beter onderwijs

In Iran worden leerlingen niet langer met elkaar vergeleken, maar met zichzélf. Dat zou de hoge druk (en het aantal huilpartijen) moeten verminderen. Maar niet elke ouder is fan: ‘Competitie is beter.’

Wereldlessen: Georgië. Op zoek naar beter onderwijs

In dit Georgische bergdorpje geen supermarkt, tankstation, kerkje of buurthuis, maar wél een school. Twaalf leraren voor zeventien leerlingen. Hoe zit dat?

Wereldlessen: Armenië. Op zoek naar beter onderwijs

Het United World College in Armenië, gebouwd in het hart van een boerendorpje, brengt leerlingen van over heel de wereld bij elkaar. De school houdt er niet de minste idealen op na: studenten leren er samenwerken, zodat ze in de toekomst voor een vredige wereld zorgen. Eerstejaars Koen leidt ons rond.

Wereldlessen: Singapore. Op zoek naar beter onderwijs

De Singaporese cultuur draait eigenlijk maar om één ding: de beste zijn, in álles. Kinderen kunnen daarom niet vroeg genoeg naar een preschool, en bijles wordt gewoon verkocht in het winkelcentrum.

Wereldlessen: Turkije. Op zoek naar beter onderwijs

Vraag je aan Turkse docenten wat wij van ze kunnen leren, dan antwoorden ze eenduidig: wees als een vader, moeder, broer of zus voor je leerlingen. ‘Wanneer je een hechte band opbouwt met ze, dan wordt het onderwijs succesvoller.’

Wereldlessen: Finland. Op zoek naar beter onderwijs

Hoe kun je het onderwijs in Nederland beter maken? Broers Luuk en Erik Ex reizen van Finland naar Singapore om daar achter te komen. Ze praten met leraren en leerlingen en kijken wat wij van andere landen kunnen leren. In aflevering één: een Fins kwartiertje pauze na elk lesuur, is dat de oplossing?

Bijzondere portretten

Column Margriet

Uploaded by MyChannels

Een belletje van levensbelang

‘Als ik niet opneem, worden de buren gewaarschuwd.’ Met de Telefooncirkel controleren ouderen hoe het met alleenstaande generatiegenoten gaat. En zo’n praatje helpt ook eenzaamheid tegen te gaan. ‘Het heeft mij heel veel rust gebracht.’

Elke dag aanschuiven bij de buurvrouw

‘Ik heb hier eigenlijk zoveel vrienden.’ In de eetgroep van buurvrouw Andrea kunnen ouderen uit de buurt vijf keer per week aanschuiven voor een versgekookte maaltijd, en een gezellige avond.

Meer dan een bezoekje

Meer dan een bezoekje: we gingen mee met twee vrijwilligers die alleenstaande ouderen opzoeken. ‘Ik ben zo blij dat ik zo'n vriendin heb. Als ik haar niet had denk ik dat ik doodging.’

Drive-thru Hoogerheide reportage

Drive-thru Hoogerheide reportage

Hoe ga je verder als je droom in duigen valt?

Ze droomden van het podium, een gezelschap, de top. Hun hele leven stond in het teken van één ding: dansen. Totdat ze die grote droom moesten opgeven. ‘Als je gitaar kapot gaat, kun je een nieuwe kopen. Maar als je knieën kapot gaan, ben je gewoon klaar.’

Die ene patiënt

Die ene patiënt – ernstig beperkt en toch door willen leven

‘Als je gelaat zo afwijkend is, kan ik me voorstellen dat je op een gegeven moment denkt: is dit wel leefbaar? Als ze 16 of 18 is, springt ze dan ergens vanaf?’ Kinderarts-intensivist Dick Tibboel over Kirsten, een patiënt die hem altijd is bijgebleven. Hoe schat je als arts in of een baby of een klein kind door wil leven ondanks een ernstige beperking?

Die ene patiënt: Alex Gosselt

Als een dokter zijn emoties toont, geldt dat al gauw als teken van zwakte. Maar er zijn patiënten die nooit meer uit hun hoofd gaan en die hun kijk op hun vak en het leven veranderen.

Die ene patiënt: Erwin Kopanje

Een onbeschaduwd bestaan kan in een seconde inktzwart worden. Daar kwam klinisch ethicus Erwin Kopanje achter toen hij te maken kreeg met het verdriet en de rouw van de vriend van een vrouw die tijdens het hardlopen plots in elkaar zakte. Toen bleek dat de vrouw waarschijnlijk de volgende morgen zou overlijden, liet hij haar vriend naast haar slapen op hun laatste avond samen.

Die ene patiënt: Paula Groenendijk

Ik wil zo niet meer leven, zei ze tegen verpleegkundige Paula Groenendijk. Ze was een mooie, jonge, midden in het leven staande meid in het laatste stadium van baarmoederhalskanker. Paula begreep haar wel: als jij dat wil, moet dat kunnen. Totdat ze besefte hoe anders die doodswens voelde voor haar moeder.

Die ene patiënt: Hans van Dam

Verpleegkundige Hans van Dam vertelt over die ene patiënt die zijn kijk op het vak voorgoed veranderde: 'Haar vreselijke dood heeft mijn opvatting over hulp bij zelfdoding gekleurd. Als iemand echt niet meer wil, moet er een humane uitweg zijn.'

Die ene patiënt: Christel Vierboom

Als een dokter zijn emoties toont, geldt dat al gauw als teken van zwakte. Maar er zijn patiënten die nooit meer uit hun hoofd gaan en die hun kijk op hun vak en het leven veranderen. Psychotherapeut Christel Vierboom vertelt over haar ene patiënt: een meisje met anorexia.