Zo lang de depressies hem geselen durft Westra niet na te denken over zijn toekomst
Zijn biografie, Het Beest, wordt dinsdag pas gepresenteerd, maar Lieuwe Westra is er al ‘mooi klaar mee’. In zijn boek geeft de voormalig renner van de Nederlandse formatie Vacansoleil en het Kazachse Astana het gebruik toe van cortisonen, een middel waarmee renners hun pijngrens kunnen verleggen. Cortisonen staat op de dopinglijst, maar Westra simuleerde knieblessures, waardoor hij vrijstelling kreeg voor de medicatie.
Dus doping? Nee, meent Westra. ‘Met een attest mag je cortisonen gebruiken, dus ik zie niet in wat ik verkeerd heb gedaan. Als topsporter zoek je de grenzen op. Dat is in mijn optiek wat anders dan doping gebruiken. Maar nu hoor ik overal in het dorp: wat erg. Mijn moeder wil zelfs de straat niet meer op.’
Westra is 35 jaar oud en sinds anderhalf jaar ex-renner. Zijn erelijst vermeldt overwinningen in Parijs-Nice en Critérium du Dauphiné, twee Nederlands titels tijdrijden, een eindzege in Driedaagse De Panne en een glansrol als helper van Tourwinnaar Vincenzo Nibali in 2014. Maar het was vooral zijn levensverhaal dat auteur Thomas Sijtsma bewoog om hem voor een biografie te benaderen.
Housescene
Zo fanatiek als Westra in zijn jeugd als fietser was, zo fanatiek stortte hij zich in zijn tienerjaren in de housescene, met alles wat daar bij hoorde. In weekeinden slikte hij niet één xtc-pilletje, nee, het waren er meteen 25. Dat extreme heeft Westra altijd gehad in zijn karakter. Als wielrenner zocht hij ook geregeld de grenzen op.
Cortisonen, tramadol, cafeïnepillen, herstelpreparaten; alles was geoorloofd om de fysieke limieten op te rekken. In zijn boek schrijft hij: ‘Sommige ochtenden tikte ik zo twintig pillen naar binnen. Met een beetje fantasie voelde ik me dan weer de gabber die als voorheen stond te rammen.’
‘Elke renner van naam zorgde voor een belangrijke wedstrijd voor een attest’, stelt Westra. ‘Na het gesjoemel met epo en bloedtransfusies zocht zijn generatie naar nieuwe mogelijkheden om voordeel te halen in de koers.’
Nadat Westra met zijn onthullingen was gekomen, reageerde Astana direct met een statement op de website. De ploeg stelde nooit verboden middelen te hebben verstrekt aan welke renner dan ook. Ook voormalig teambaas Daan Luijkx van Vacansoleil spreekt Westra tegen. De Nederlandse wielerploeg hield in 2013 op te bestaan.
Eenzaamheid en depressies
Westra zette in 2017 een punt achter zijn carrière. Hij werd geteisterd door eenzaamheid en depressies, een ander thema in zijn biografie. Vanuit Monaco, waar hij een appartement huurde, keerde hij vorig jaar terug naar Friesland. Platzak, want van zijn zes ton aan jaarsalaris bij Astana was niets meer over na slepend juridisch conflict met zijn voormalige zaakwaarnemer en een exorbitant uitgavenpatroon. ‘Ik ging elke avond uit eten. Bij een beetje restaurant in Monaco ben je dan toch al snel vijfhonderd euro kwijt.’
Nee, geld is geen reden geweest om het boek te maken, bezweert hij. Westra wil het taboe op depressie doorbreken. ‘Vier van de vijf mensen die je in de apotheek ziet, komt voor antidepressiva. Maar slechts een paar mensen durven daar openlijk voor uit te komen.’ Hele dagen lag hij soms in bed in Monaco, in zijn laatste jaar als renner. ‘Dan was de pizzakoerier de enige die ik nog zag.’
Met dank aan antidepressiva wisselt hij nu goeie weken met een enkele slechte dag af. Maar zo lang de depressies hem nog geselen, durft Westra niet na te denken over zijn toekomst. Eerst de kop goedkrijgen.
Acht seizoenen was hij profrenner. Voor iemand die zijn geld verdiend had als stratenmaker, en zichzelf in zijn jeugd alleen maar verstaanbaar kon maken in het Fries, was dat soms een onwerkelijk gevoel. Zodra hij met de felgekleurde bus van Astana voor de koers het startterrein opdraaide, gaapten mensen hem aan. Hij, Lieuwe Westra uit Moleneind, wás iemand.
'Knieproblemen'
‘Het Beest’ had er keihard voor gewerkt om zover te komen. Maar er was meer dan alleen eerzucht en talent nodig om zich in de top te handhaven. Volgens Westra kampten veel renners van Vacansoleil met ‘knieproblemen’. ‘Vaak werd in overleg met de ploegarts een ontsteking verzonnen, zodat er een attest kon worden uitgeschreven voor een cortisoneninjectie. Cortisonen geven een enorme oppepper. Je bent prof, dus elk procentje dat je verder kan helpen, grijp je aan.’
Westra won Driedaagse De Panne, maar niet nadat hij eerst tramadol had geslikt, een pijnstiller, zodat hij zijn pijngrens kon oprekken in de afsluitende tijdrit. Daarna: een cafeïnepil van 600 milligram, gelijk aan zo’n zes koppen koffie, voor nét dat beetje extra energie. Extreem? Westra schudt zijn hoofd. Er is, zegt hij, een verschil tussen hoe de buitenwereld tegen dergelijke preparatie aankijkt en hoe de renners daarmee omgaan. ‘Mensen zeggen: waarom gebruik je tramadol? Waarom een puffertje? Je hebt toch geen astma? Het antwoord is simpel: omdat het mag en omdat je er beter van gaat presteren. En als ik het niet doe, dan doet een ander het wel. Zó denkt een wielrenner.’
Westra is er van overtuigd dat het huidige wielrennen, met dank aan de verscherpte regelgeving, schoner is dan ooit, al zullen er zullen er ook altijd renners blijven die, net als hijzelf deed, in het grijze gebied opereren. Met belangstelling volgt hij de zaak rond Chris Froome, bij wie vorig jaar in de Vuelta 2.000 nanogram per milliliter salbutamol, een astmamedicijn, in zijn urine is aangetroffen. Het zou neerkomen op 32 pufjes met een inhalator.
‘Ik kan me dat gewoon niet voorstellen’, zegt Westra. ‘Voor een koers nam ik vier, vijf keer zo’n pufje. Het hoogste aantal dat ik heb gehaald was zeven, maar toen stond ik echt te shaken. Met 32 sta je compleet op de kop. Daarom ben ik heel benieuwd naar zijn uitleg.’
In zijn boek rept Westra van een schonere sport. Het lijkt er eerder op dat hij bedoelt ‘eerlijkere sport’. ‘Het is zo simpel: laat een neutrale dokter voor een grote ronde kijken of je écht astma hebt. Dan is iedereen gelijk en hadden ook problemen zoals nu bij Froome voorkomen kunnen worden.’
Westra vertelt in zijn biografie ook over het kopen en verkopen van koersen. Het gebeurt nog altijd, meent hij. Ja, ook op het hoogste niveau, met al die camera’s rond een kopgroep. ‘Je rijdt kop over kop. In het voorbijgaan roep je een bedrag. Zo moeilijk is dat niet.’
Zelf kocht hij in 2009 een koers. Het was misschien wel het belangrijkste advies uit zijn carrière dat collega Aart Vierhouten hem gaf: ‘Zorg dat er een overwinning achter je naam staat, Lieuwe, desnoods betaal je ervoor, want je verdient het altijd terug bij je contractonderhandelingen’. Tijdens de Arno Wallaard Memorial was het zover. Westra: ‘Ik was weg met een Duitser sprinter, Eric Baumann. Ik zou sowieso verliezen en waagde het er op. ‘Duizend?’, riep ik. Hij knikte. Na de koers heb ik dat geld gepind. Zo simpel was dat dus.’
Een paar weken terug zag hij tijdens Parijs-Roubaix Peter Sagan samen aankomen op de beroemde wielerbaan, samen met Silvan Dillier, een Zwitserse baanwielrenner. ‘Ik zei meteen voor de tv: die zal morgen met plezier naar zijn bankrekening kijken. Bewijzen kun je het niet. Maar Peter heeft geld genoeg. Waarom zou hij niet wat hebben geboden zodat hij er zeker van was dat hij de sprint niet zou verliezen?’
En nee, dat is geen vals spelen, vindt Westra. ‘Je moet het alleen niet te opzichtig doen.’
