'Zo goed als Kuyt bij Fenerbahçe past, zo hoort Sneijder bij Galatasaray'
In één stad met bijna evenveel inwoners als in heel Nederland strijden drie voetbalclubs jaarlijks om de macht. Aan de boorden van de Bosporus zit de rivaliteit tussen Galatasaray, Fenerbahçe en Besiktas diep geworteld in de cultuur en het dagelijks leven van zo'n 14 miljoen Turken. 'Het fanatisme zit héél diep, voetbal is voor de inwoners van Istanbul een enorme uitlaatklep', zegt Joost Lagendijk, voormalig Europarlementariër van GroenLinks die al jaren woont en werkt in de Turkse metropool. Wesley Sneijder krijgt wat dat betreft zondag direct een mooie vuurdoop, tijdens de kraker tussen zijn nieuwe club Galatasaray en Besiktas. 'Qua beleving is het ongekend wat daar in de stadions gebeurt.'
De drie topclubs werden alle kort na elkaar opgericht aan het begin van de 20e eeuw. In de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk ging het voetbal een afspiegeling van de maatschappij vormen. 'Verschillende groepen mensen richtten hun eigen club op. Die gaven de diverse culturen duidelijk weer. Zoals Ajax, Feyenoord en PSV onderling sterk van elkaar verschillen, heb je dat in Istanbul ook', aldus Lagendijk, wiens huwelijk met een Turkse journaliste in 2006 werd gesloten door de burgemeester van Istanbul.
Als supporter van Feyenoord gaat zijn sympathie in Turkije uit naar Fenerbahçe. 'De grootste club van Istanbul, met de meeste supporters, die in voor- en tegenspoed de ploeg blijven steunen. De club die wordt gesteund door de staat en het leger. Atatürk, de oprichter van de Turkse republiek, was fan van Fenerbahçe.' Zo goed als Dirk Kuijt bij 'Fener' past, zo zit Sneijder op zijn plek bij Galatasaray.
'De blokjes vallen wat dat betreft mooi in de vormpjes. Galatasaray is de club van de maatschappelijke elite, van de zakenlui en de sterren. Die club lijkt wel op Ajax. Heel populair als het goed gaat, dan zitten de skyboxen vol, maar de mensen lopen weg als het minder gaat.' Besiktas is de club van de 'linkse intelligentia'. 'Voor iedere thuiswedstrijd kiezen de fans een thema uit het nieuws, vaak politiek, waar ze spreekkoren over laten horen.'
Als toerist weet je bij aankomst direct welke club de macht heeft in Istanbul. Lagendijk: 'De club die kampioen wordt, heeft het recht om overal in de stad zijn vlag op te hangen. Als je boven Istanbul vliegt, weet je vaak al genoeg. De rivaliteit is enorm, maar dat uit zich bijna nooit in grote vechtpartijen. De sfeer in de stadions is fascinerend. Al voor de wedstrijd staan de fans te zingen en springen en dat houdt niet op. De liedcultuur die in Turkije heerst, is ook fascinerend. Zelfs in De Kuip is het tijdens een wedstrijd wel eens even stil, maar in Istanbul is het altijd bal.'
