AnalyseSuper Bowl
Waar zouden Amerikanen zijn zonder football?
De finale van de National Football League, de Super Bowl, zal zondag de populariteit van American football onderstrepen. Geen wonder, want de Amerikaanse volksziel ligt besloten in dit ‘landjepik voor 22 spelers’.
Is de houdbaarheidsdatum van het American football, en daarmee de National Football League (NFL), nabij? Vaker dan ooit werd de vraag de afgelopen jaren gesteld vanwege een eindeloos lijkende reeks schandalen, maar bij het honderdjarige jubileum van de NFL floreert de competitie als nooit tevoren.
Kijkcijfers schoten dit seizoen met vijf procent omhoog. 47 van de vijftig best bekeken tv-uitzendingen van 2019, waaronder de gehele top-10, waren footballwedstrijden. Op zondagavonden keken gemiddeld 20 miljoen Amerikanen naar de belangrijkste wedstrijd van de week. De Super Bowl tussen de Kansas City Chiefs en San Francisco 49ers trekt zondag naar verwachting circa 100 miljoen kijkers.
Financieel gaat het de competitie voor de wind. Voor de eigenaren van de 32 teams vormt de sport een onuitputtelijke melkkoe: de gemiddelde waarde van de clubs werd door het tijdschrift Forbes geschat op 2,86 miljard dollar. Volgens NFL-baas Roger Goodell zullen de opbrengsten van de competitie in het jaar 2027 de 25 miljard benaderen.
In talloze boeken en stukken is in de loop der jaren gepoogd de fascinatie van Amerikanen met de sport te duiden. In How football explains America herleidt sportjournalist Sal Paolantonio de populariteit van het spel, een soort landjepik met 22 spelers, naar het manifest destiny, de doctrine uit de negentiende eeuw gebaseerd op het idee dat de kolonisten voorbestemd waren zich over het continent te verspreiden.
In een essay in The New York Times schreef journalist James Surowiecki dat het strategische spel appelleert aan ‘het Amerikaanse idee van onverzettelijkheid en de liefde voor organisatie en management’. In America’s Game verwijst schrijver Michael MacCambridge naar het parochiale gevoel van saamhorigheid dat het steunen van een team zou opleveren. ‘Elke club in Amerika is voor iemand een versie van Utopia.’
Uit een poll van onderzoeksbureau Gallup uit 2018 bleek dat 37 procent van de Amerikanen zich identificeert als footballfan. Basketbal volgde met 11 procent op respectabele afstand.
De NFL werd in 1920 opgericht door veertien mannen in de garage van een autohandelaar. Zittend op de grond, flesjes bier in de hand, besloten de eigenaren hun clubs te verenigen in een competitie. Aanvankelijk besteedden Amerikanen nauwelijks aandacht aan de NFL. Pas in 1958, toen de wedstrijd tussen de Baltimore Colts en New York Giants een groot publiek trok, kende football zijn doorbraak en streefde het honkbal voorbij in populariteit. In 1966 werd de NFL samengevoegd met de American Football League, een jongere competitie met regels die het spel aantrekkelijker maakte.
De komst van de televisie was bepalend voor de sport. Op het beeldscherm is die stukken beter te volgen dan in het stadion. Met het zogeheten fantasy football, een idee van de voormalige NFL-baas Pete Rozelle, konden liefhebbers vanaf 1963 hun eigen fictieve team samenstellen. Nog altijd is de nationale hobby een drijfveer achter de populariteit van football: ruim 48 miljoen Amerikanen vergelijken wekelijks de verrichtingen van hun fantasieteams met die van vrienden of familieleden.
Statig is het logo van de NFL, bijgenaamd The Shield. ‘Op sommige dagen zou het de Amerikaanse vlag kunnen vervangen,’ schrijft Mark Leibovich in zijn boek Big Game over de populariteit van de NFL.
De afgelopen jaren liep de sport flinke deuken op. Het schandaal rond Ray Rice (Baltimore Ravens), die zijn verloofde in 2014 in een lift bewusteloos sloeg, schokte de footballwereld. De NFL greep pas adequaat in toen beelden van het incident opdoken. Een jaar later was daar Deflategate, de kwestie waarbij het gezicht van de competitie, Tom Brady, werd beschuldigd van sjoemelen met de luchtdruk van de ovalen ballen. Een zachtere bal is beter te gooien en makkelijker te vangen.
Hevig was de storm die Colin Kaepernick in 2016 veroorzaakte toen de speler van de San Francisco 49ers besloot te knielen tijdens het volkslied, om op die manier zijn onvrede over sociale ongelijkheid in zijn land te uiten. De NFL, geliefd door zowel linkse als rechtse Amerikanen, was tot dat moment immuun voor politieke verdeeldheid, maar het simpele, goedbedoelde gebaar maakte daar een einde aan.
Volgens Donald Trump moesten clubs de ‘sons of bitches’ die waagden te knielen op staande voet ontslaan. Uit solidariteit met Kaepernick besloten meer spelers te knielen, maar inmiddels lijkt de storm overgewaaid. De oplossing van de NFL? Het spelen van het volkslied wordt niet meer uitgezonden op televisie.
De hersenbeschadigingen die sommige spelers het leven kostten, vormen de grootste bedreiging voor de sport. In 2017 publiceerde The New York Times een onderzoek van specialisten naar het brein van 111 overleden oud-spelers. 110 van hen hadden chronic traumatic encephalopathy (CTE), de ernstige hersenziekte die pas na overlijden kan worden vastgesteld en die verschillende veteranen tot waanzin, en soms zelfmoord dwong.
Chris Long, speler van de Philadelphia Eagles, zei dat hij zijn kinderen liever geen football zag spelen. Het was een pr-dreun voor de NFL. De competitieleiding sleutelde aan de regels van het spel: tackles met het hoofd vooruit zijn verbannen.
Liefhebbers van de NFL, de competitie waarin een carrière gemiddeld drie jaar duurt, kon het nauwelijks schelen, zo bleek uit een poll uit 2018: 77 procent van de ondervraagden had geen problemen met de fysieke aftakeling waarvan supporters wekelijks getuigen waren. Zelfs Alan Schwarz, de Times-journalist die CTE aan het licht bracht, liet zich niet afschrikken door zijn eigen onthulling. ‘We kijken ook graag naar stuntmannen in films.’
The King of Sports, zoals de Amerikanen football noemen, lijkt onaantastbaar. ‘We moeten en zullen football hebben,’ schreef de bekende auteur Hunter S. Thompson, liefhebber van het spelletje, namens veel Amerikanen. ‘Waar zouden we in dit land zijn zonder football?’
