Vrienden-toernooi voor je veertigste

Aangezien Olthof niet zo vermogend is als Joop van Oosterom, had hij hulp van buiten nodig. Hij kreeg organisatorische en financiële medewerking van onder andere het Bossche Koning Willem I College en de School voor de Toekomst. Dankzij die laatste sponsor kreeg het verjaardagsgeschenk een naam die paste bij de gelegenheid: het Toernooi van de Toekomst.

Het aardige van een eigen toernooi is vooral dat je zelf de deelnemers mag kiezen. Olthof inviteerde tien spelers die hem om uiteenlopende redenen dierbaar zijn: goede vrienden maar ook spelers die bekend staan om hun originele inzichten. Een van de deelnemers is Stefan Bücker, een Duitse meester die het schaakspel heeft verrijkt met openingsvarianten als de Mokele Mbembe en de Gier.

Hoewel de tienkamp vandaag pas eindigt, staat de naam van de winnaar al enkele dagen vast. Friso Nijboer liet weer eens zien hoe hij tekeer kan gaan in toernooien van gemengde samenstelling en won zijn eerste zeven partijen. Dat tempo was veel te hoog voor zijn collega-grootmeesters Van der Sterren en Rogers die met 5 uit 7 op eerbiedige afstand volgen.

Nijboer - Hergott

Den Bosch 1999

1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5 Pg8-f6 4. 0-0 Pf6xe4 5. d2-d4 Pe4-d6 6. Lb5xc6 d7xc6 7. d4xe5 Pd6-f5 8. Dd1xd8+ Ke8xd8 9. Pb1-c3 Kd8-e8 10. h2-h3 Pf5-e7 11. Lc1-d2

Deze zet probeerde Nijboer eens zonder succes in een partij tegen Van den Doel die verder ging met ... h6, ... a6 en ... c5.

11 ... Pe7-g6 12. a2-a4 a7-a5 13. Pc3-e4 h7-h6 14. Pf3-d4!

Een pionoffer dat zwart nauwelijks kan weigeren. Wit staat klaar voor f2-f4.

14 ... Pg6xe5 15. Tf1-e1 Ke8-d8 16. Ta1-d1 Lc8-d7 17. Ld2-c3 Pe5-g6?

Een fatale fout in een weinig benijdenswaardige positie. Zwarts koning moest met 17 ... Kc8 maken dat hij wegkwam uit het centrum, al houdt wit ook dan uitstekend spel met 18. Pb3 Pc4 19. Pec5 Lxc5 20. Pxc5 Lf5 21. Te7.

Zie diagram 1

18. Pd4-f5!

Wint de g-pion. Na 18 ... f6 (of 18 ... Tg8 19. Pf6!) komt het niet onaardige 19. Pxf6 gxf6 20. Lxf6+ Kc8 21. Te8+! Lxe8 22. Td8 mat.

18 ... Kd8-c8 19. Pf5xg7 f7-f5

Nu gaat het hard. Met 19 ... b6 kon zwart nog knokken.

20. Td1xd7! Kc8xd7 21. Pe4-f6+ Kd7-d6 22. Pg7-e8+

Jammer. Hij had zijn aanval in stijl kunnen afronden met 22. Td1+ Kc5 23. Pd7+ Kc4 24. Td4 mat.

22 ... Kd6-c5 23. Pf6-d7+ Kc5-c4 24. Lc3xh8 Lf8-e7 25. Te1-d1 Pg6xh8 26. Pe8xc7 Ta8-g8 27. Pc7-e6 c6-c5 28. Pd7-b6+ Kc4-b4 29. Pb6-d5+ ...

Zwart geeft op. Na 29 ... Kxa4 30. Pec7 is het mat ondekbaar.

Een aardige partij maar Nijboer werd er niet voor beloond met de publieksprijs van de vijfde ronde. Die ging naar Gerard Welling voor een spectaculaire zege op de Amerikaan Donaldson:

Donaldson - Welling

Den Bosch 1999

1. Pg1-f3 f7-f5 2. g2-g3 b7-b6 3. Lf1-g2 Lc8-b7 4. 0-0 Pg8-f6 5. d2-d4 g7-g6 6. c2-c4 Lf8-g7 7. Pb1-c3 Pf6-e4 8. Pc3xe4 Lb7xe4 9. b2-b3 0-0 10. Lc1-b2 e7-e6 11. Dd1-d2 Dd8-f6 12. Pf3-e1 Le4xg2 13. Pe1xg2 Pb8-c6 14. Ta1-d1 Pc6-d8 15. Dd2-c2 Pd8-f7 16. c4-c5 c7-c6 17. Pg2-f4 b6xc5 18. Dc2xc5 Tf8-b8

Bij deze zet sloeg Donaldson een remiseaanbod af. Ten onrechte, wit staat zeker niet beter.

19. Pf4-d3 Df6-d8 20. Dc5-c2 a7-a5 21. Pd3-c5 Dd8-e7 22. Tf1-e1

Na 22. e4 heeft zwart 22 ... fxe4 23. Dxe4 a4!.

22 ... Tb8-f8 23. Pc5-a4

Als wit met zijn paard wilde spelen, dan had hij beter 23. Pd3 kunnen proberen. Op a4 heeft het stuk niets te zoeken.

23 ... f5-f4! 24. Dc2-c5

Te gevaarlijk is 24. gxf4 Dh4.

24 ... De7-d8 25. Kg1-g2 Ta8-b8 26. Pa4-c3 Pf7-g5 27. Lb2-a3 Tf8-f5 28. Dc5-c4 d7-d5 29. Dc4-d3 e6-e5

Welling bereidt de aanval omzichtig voor. Hij behoudt zich de keuze voor tussen ... f4xg3 en ... f4-f3.

30. d4xe5 Lg7xe5 31. f2-f3?

Nu krijgt wit een dubbel stukoffer om zijn oren. Na 31. e4! zou hij terug zijn geweest in de partij.

31 ... f4xg3 32. h2xg3

Zie diagram 2

32 ... Le5xg3! 33. Kg2xg3 Pg5xf3! 34. e2xf3

Deze coöperatieve zet stelt de dagprijs veilig. Minder eenvoudig zou het zijn geweest na 34. Dxf5! Dh4+ 35. Kxf3 gxf5 36. Tg1+ Kf7 37. Lc5.

34 ... Dd8-g5+ 35. Kg3-f2 Dg5-h4+ 36. Kf2-e3 Dh4-f4+ 37. Ke3-f2 Df4-h2+ 38. Kf2-e3

De koning moet naar voren, na 38. Kf1 Tg5 is het mat ondekbaar.

38 ... Tb8-e8+ 39. Pc3-e4 Te8xe4+

Alles in dezelfde oogverblindende stijl. Wit geeft op.

Deze partij is natuurlijk kandidaat voor de schoonheidsprijs van het toernooi maar er zijn meer kanshebbers. In de eerste ronde wist ook Ian Rogers een koningsaanval op schitterende wijze tot een goed eind te brengen.

Hergott - Rogers

Den Bosch 1999

1. d2-d4 Pg8-f6 2. Pg1-f3 g7-g6 3. c2-c4 Lf8-g7 4. Pb1-c3 0-0 5. e2-e4 d7-d6 6. Lf1-e2 Pb8-a6 7. 0-0 e7-e5 8. Tf1-e1 c7-c6 9. Ta1-b1 e5xd4 10. Pf3xd4 Pa6-c5 11. f2-f3 a7-a5 12. Lc1-g5 Tf8-e8 13. Le2-f1 Lc8-d7 14. Dd1-d2 Dd8-b6 15. Kg1-h1 a5-a4 16. Te1-d1 Pf6-h5

Even een verzwakking uitlokken.

17. g2-g4 Ph5-f6 18. h2-h3

Een verraderlijke stelling. Het op het eerste gezicht bijzonder sterke 18. Df4 wordt weerlegd door 18 ... Pxg4 19. fxg4 Lxd4 20. Txd4 Pe6.

18 ... h7-h5 19. Lg5-f4

Nu breekt de storm los. Misschien had wit 19. Lg2 moeten proberen.

19 ... h5xg4 20. h3xg4 Pc5xe4! 21. f3xe4 Pf6xe4 22. Dd2-g2 Lg7xd4 23. Pc3xe4 Kg8-g7 24. c4-c5

Vreselijk om zo'n stelling te moeten verdedigen. Ook na 24. Lh2 Th8 25. Df3 Le5 woedt zwarts aanval voort.

24 ... Te8-h8+ 25. Lf4-h2 Ld4xc5 26. Pe4xc5 Db6xc5 27. Tb1-c1 Dc5-b6 28. Td1xd6

Zie diagram 3

Het lijkt alsof wit het ergste achter de rug heeft, maar zwart heeft nog iets achter de hand.

28 ... Ld7xg4!

Om 29. Dxg4 te beantwoorden met 29 ... Txh2+ 30. Kxh2 Dxb2+.

29. Lf1-e2 Th8xh2+

Spektakel voor alles. Het nuchtere 29 ... Dxb2 was ook lang niet kwaad.

30. Kh1xh2?

Veel taaier was 30. Dxh2 Th8 31. Dxh8+ Kxh8 32. Lxg4. Sterker dan 30 ... Th8 is misschien 30 ... Dxb2 waarna wit de vele dreiging niet allemaal tegelijkertijd kan pareren.

30 ... Ta8-h8+ 31. Kh2-g3 Db6-e3+ 32. Le2-f3 Lg4xf3

Na 33. Dxf3+ komt nu 33 ... Th3 en na 33. Tc3 is 33 ... De5+ 34. Kxf3 Dxd6 ruim afdoende.

Wit geeft op.