Voor olympisch kampioen Van Vleuten voelde het alsof ze 22 kilometer in 5 seconden aflegde

Om 13.05 uur woensdagmiddag Japanse tijd, golven dan toch de tonen van het Wilhelmus over het asfalt en de tribunes van de Fuji Speedway voor een Nederlandse wielrenner. Op het hoogste schavot zingt Annemiek van Vleuten (38) mee. Ze doet even haar ogen dicht om het besef ten volle tot haar te laten doordringen. Ze zet haar tanden in de dikke gouden plak. Olympisch kampioen, alsnog.

Zojuist heeft ze in de tijdrit over 22 kilometer de concurrentie vermorzeld. De renners van wie ze het meest te duchten heeft, komen nog na haar over de finish, maar ze geraken niet eens in de buurt. Anna van der Breggen (31) pakt als laatst gestarte deelnemer het brons, net als vijf jaar geleden in Rio de Janeiro, op ruim één minuut. Met haar gouden plak op de weg in Rio komt ze op drie olympische medailles. De Amerikaanse Chloe Dygert, wereldkampioen in 2019, komt niet verder dan een zevende plaats en geeft 2.16 toe. Tussen de Nederlanders is er zilver voor de Zwitserse Marlen Reusser. Ook zij blijft met een achterstand van 56 seconden op afstand.

Het goud is het gepaste antwoord op het debacle van afgelopen zondag, toen de Nederlandse renners, torenhoog favoriet, knullig de medailles in de wegwedstrijd verspeelden. De pijnlijke apotheose was het beeld van Van Vleuten die zegevierend over de streep kwam, niet wetend dat de Oostenrijkse Anna Kiesenhofer al lang binnen was.

Het heeft haar net wat extra brandstof gegeven voor de tijdrit. Met een verbeten trek op het gezicht achter het vizier gaat ze van start. Het is even zoeken naar de juiste versnelling, maar ze heeft dan toch snel de tred te pakken. Zelfs als het heuvelaf gaat, trapt ze vermogen bij. Ze heeft er op getraind, op hoogtestage in de Italiaanse Alpen.

Mentaal sterk genoeg

Van Vleuten: ‘Ik wist na de wegrit dat ik supergoed was. Iedereen had het over iets anders, niemand sprak over mijn prestatie daar.’ Ze had zich afgesloten van het geschamper en geschetter op Twitter en de sociale media. ‘Ik concentreerde me volledig op de wetenschap dat ik 38 jaar jong ben en dat ik in mijn beste vorm ooit verkeerde. Het was wel een uitdaging om de negativiteit te parkeren. Maar ik ben mentaal sterk genoeg om uit die vibe te blijven.’

Het parcours, deels op het racecircuit, lag haar niet bij uitstek, had ze vooraf gezegd. Ze heeft het liever steiler. Maar op het eerste meetpunt, na 9,7 kilometer, niet ver van de top van het lastigste klimmetje, blijkt al dat ze veel harder rijdt dan de rest. Ze duikt 28 seconden onder de tot dan toe snelste tijd. Dat haar vroegere ploeggenoot bij Mitchelton-Scott, Grace Brown daarna op 6 seconden doorkomt, suggereert misschien nog iets van spanning. Van der Breggen geeft hier 19 seconden toe.

Het is een reis geweest, zegt Van Vleuten na de finish, begonnen in Rio, vanaf haar dramatische val in de slotfase, in vrijwel gewonnen positie. Vanaf dat moment dateert het besef dat ze tot de top van de wielrennerij kon behoren. In het gevecht tegen de klok leverde haar dat in 2017 en 2018 wereldtitels op. Voor haar optreden in Japan, besloot ze de Giro Donne over te slaan, en in de Alpen verder te schaven aan de conditie en het materiaal. Samen met haar begeleiders zocht ze naar klimmetjes die vergelijkbaar waren met die in Japan. Alles draaide om details, zoals de montage van de beste lagertjes.

Op het circuit in Fuji loopt ze alleen maar verder uit, leren de tussentijden op 15 kilometer. Dygert, op de weg terug na een zware blessure in 2019, waar ze op het WK in Imola in een bocht over de vangrail kieperde, zwoegt en puft. Brown valt terug. Van der Breggen, ogenschijnlijk soepel rijdend: tientallen seconden langzamer. Van Vleuten is niet op de hoogte van de details. Ze hoort slechts dat ze de snelste is, maar dat zegt haar weinig. Er zijn nogal wat favorieten na haar gestart. Maar ze negeert het liever. Ze houdt zich vooral met zichzelf bezig.

Of er nog nieuwe Spelen volgen, over drie jaar in Parijs? Ze laat het nog in het midden. Er is nog geen plan om te stoppen, ze staat nog een jaar onder contract bij haar ploeg Movistar. Pas als het niveau omlaag gaat, komt het einde van haar loopbaan in zicht. ‘Ik dacht dat ik nu wel een soort plateau had bereikt, maar het kan blijkbaar nog beter. Dat geeft me energie om door te gaan.’

Dit maakt het hele verhaal rond!

Ze stormt over de finish in 30.13. Als Van der Breggen is gefinished gaan de armen omhoog, roept ze ‘mam!’ in de camera en tilt ze haar fiets triomfantelijk de lucht in. Terwijl de wegkampioen van Rio heel lang bewegingsloos uitgeput over haar stuur hangt, sprint Van Vleuten naar de NOS. ‘Yes! Dit maakt het hele verhaal rond. Zo mooi.’ Dat haar moeder en vrienden in Japan ontbreken, betreurt ze. ‘Ik weet dat ze bij me zijn.’ Ze denkt ook aan haar vader, die 10 jaar geleden overleed. ‘Hopelijk is hij trots op me.’ Het zijn haar ouders, zegt ze, die haar mentaal sterk hebben gemaakt. ‘Ik moest het vandaag doen en ik heb het gedaan. Ik heb vandaag de beste tijdrit van mijn leven gereden. Het was time to shine. Het was 22 kilometer, maar het voelde als vijf seconden.’

Van der Breggen, die Van Vleuten op de NK in Emmen nog ruim klopte, weet niet onmiddellijk dat ze brons heeft. ‘Niemand zei wat.’ Dat haar rit toch goed genoeg is voor een medaille, verbaast haar. ‘Ik zag aan mijn wattages dat ik niet mijn beste dag had. Ik kon gewoon niet diep genoeg gaan.’ Op het podium is er een eerste boks tussen beide olympiërs zichtbaar.

Van Vleuten geeft zichzelf niet al te veel tijd om na te genieten van haar medaille. ‘Het is de buitenwereld die ervan maakt dat je nu alles bereikt hebt. Voor mij geldt dat minder. Het is een fraaie bonus. Ik geniet vooral van het moment.’ Ze pikt net zo makkelijk de draad weer op: zaterdag staat ze aan de start van de Clássica San Sebastián.