Uit de A-selectie gezet: ‘Je voelt je als een vuilnisbak’

Björn van der Doelen

‘Er waren allemaal pesterijtjes’

Björn van der Doelen (44) was geen talent meer toen hij in 2002 bij FC Twente voor het eerst en het laatst in zijn voetbalcarrière uit de selectie werd gezet. De middenvelder deed niet fanatiek genoeg zijn warming-up en was een keer met een kater op de training verschenen, luidden de argumenten. ‘Ik moest vaak de hele tweede helft warmlopen en kwam er dan toch niet in. Ja, dan ga je dat van ­lieverlee wat minder fanatiek doen. En ik was een keer gaan stappen na de wedstrijd. Dat was heel normaal toen. Maar ik werd wekenlang ­teruggezet naar het tweede. Twente wilde van me af en zocht een stok om me mee te slaan.’

Aanvankelijk had hij de schijn ­tegen, ook bij de supporters. ‘Nadat ik mijn verhaal had verteld, draaide hun mening. Het was absurd dat ik zo lang niet mocht meedoen. Er waren allemaal pesterijtjes, ik moest als enige op zondag komen trainen. En bij de nabespreking van de wedstrijden met het tweede werd ik helemaal afgebrand. Ze wilden een dossier tegen me opbouwen.’

Het was een ‘absolute rottijd’ voor Van der Doelen die daarvoor bij PSV een publiekslieveling was. ‘Ik had al geen enkel zelfvertrouwen meer. Ik werd totaal afgebrand door de pers, dat vond ik vooral ­vervelend voor mijn vader en moeder. Die werden er bij de bakker op aangesproken dat ik zo slecht bezig was.’

Achteraf had hij ‘wat meer op zijn hoede’ moeten zijn. ‘Gewoon een beetje opletten wat je doet. Want je staat er helemaal alleen voor, er was totaal geen bijval vanuit de spelersgroep. Het is in de meeste kleedkamers toch ieder voor zich, helaas.’

Bij zijn volgende club NEC speelde Van der Doelen het negatieve etiketje snel van zijn voorhoofd af. ‘Ik had besloten: ik zorg dat dit me niet nogmaals overkomt. Als je te allen tijde je benen onder je kont vandaan rent, dan komt het altijd goed. Bij NEC snapten ze er niets van dat ik bij Twente problemen had gehad. Directeur Leen Looijen zei: als ik een dochter had gehad, zou ik willen dat ze met jou thuiskwam.’

Leonardo Vitor Santiago

‘Oppassen dat je niet depressief wordt’

Gaat het over ‘probleemvoetballers’ dan valt automatisch de naam van ­Leonardo ­Vitor Santiago, Braziliaanse oud-speler van onder meer Feyenoord, Ajax en NAC. Voorbestemd voor de wereldtop, maar gestruikeld over blessures en conflicten met trainers. ‘Nou, ik had ­alleen echt moeite met John Karelse bij NAC’, blikt Leonardo terug.

Het valt hem op dat altijd het verhaal van de trainer of de club rondgaat in de media en nooit dat van de weggestuurde speler. ‘Ik wil zelf altijd twee kanten van een verhaal horen. Maar het is interessant om negatief te doen over een jonge speler, terwijl je zijn achtergrond niet kent.’

Leonardo (38) kwam op zijn 11de vanuit een sloppenwijk in Rio naar Feyenoord. Hij brak op zijn 17de door, maar keerde te laat terug uit Brazilië van vakantie. ‘Mijn grootste fout was dat ik geen interviews gaf. Had ik kunnen uitleggen dat ik nooit te laat ben zonder geldige reden. Er waren niet veel mensen die echt interesse in me toonden, die me echt hielpen met hoe alles hier werkt. Ik was zelf ook misschien te bijdehand, te eigenwijs.’

Aanvankelijk nam hij de verwijdering uit de A-selectie slecht op. ‘Je voelt je als een vuilnisbak. Je moet oppassen dat je niet depressief wordt als je ineens niet mag doen wat je het liefst doet, waarvoor je alles hebt opgegeven. Ik gedroeg me misschien niet altijd als een volwassene, want ik was ook nog niet volwassen. Daar moet je als club ­rekening mee houden.’

Toch keerde hij steeds met goede moed terug in het eerste na een periode bij de beloften. ‘Het is prettig even onder jonge jongens te zijn, in een andere omgeving.’ Niet elke speler is hetzelfde, weet Leonardo, thans jeugdtrainer. ‘Maar het probleem is dat, als een speler anders behandeld wordt, er jaloezie in de groep ontstaat.’ Na de problemen bij NAC met ­Karelse was hij op zijn 27ste wel klaar met Nederland en vice versa. ‘Nederland is keihard, het is belangrijker dat je een aardige, nette jongen bent dan een goede voetballer.’

Leonardo mist de eigenwijze ­types in de eredivisie. ‘Het zijn allemaal volgzame soldaten, er is nog weinig talent. En de talenten die er zijn, gaan kapot, misschien ook door hun omgeving. Je leert door fouten te maken. Maar veel trainers en toeschouwers denken dat we computers zijn. We mogen nooit chagrijnig zijn, nooit iets aparts doen, nooit uit vorm zijn, nooit pingelen en vooral nooit vergeten mee te verdedigen.’

Romano Denneboom

‘Ik vond mezelf echt het binkie’

In zijn huidige hoedanigheid van spelersbegeleider sprak ­Romano Denneboom (40) laatst met de moeder van een talent. Zij kende de oud-prof wel, maar niet van de Champions League-wedstrijden die hij speelde of die ene interland voor Oranje. Ze begon over een filmpje uit 2010 waar ze op was gestuit op internet. Daarop reageert Denneboom nogal nukkig op de vragen van een interviewer in een periode dat hij uit de selectie van Sparta was gezet. Denneboom: ‘Is meer dan tien jaar geleden, maar het blijft me achtervolgen.’

Hij kan er nu om lachen en zijn ‘verkeerde houding’ plaatsen. ‘Ik baalde gewoon van de hele situatie, er was toen eigenlijk niet zoveel aan de hand. Alleen de klik met de trainer ontbrak. Maar ik wist dat door die verbanning het stempel van ‘moeilijk type’ nu nog dieper op me zat gedrukt.’

Ook bij de eerste twee clubs waar hij onder contract stond, Heerenveen en NEC, werd Denneboom een periode gescheiden van zijn ploeggenoten, op last van de trainer.

‘Ik kon heel emotioneel reageren. Ik miste een klankbord zoals ik dat later in mijn vrouw heb gevonden. Tegenwoordig kan ik rustig en geduldig met KPN bellen over een probleem. Toen reageerde ik heel direct. Je ziet dat die types vaker in de problemen komen, terwijl dat intuïtieve in het veld het team juist kan helpen. Persoonlijk ben ik gek op types als Balotelli, Ibrahimovic, Tannane, Ziyech, Van Persie en ­Arnautovic. Maar in Nederland moet je vooral normaal doen.’

Het duurde even voordat hij dat in zag. De spits uit Spijkenisse maakte als net 18 jaar geworden debutant direct indruk bij Heerenveen.

‘Ik vond mezelf echt het binkie. Als iedereen zegt dat je goed bent, ga je zelf ook denken dat je de wereld aan kan. Er waren er weinig die me konden remmen, mijn familie zat ver weg. Ik scheurde in een dure auto met harde muziek aan door Heerenveen, waar ik toch al opviel als lange, donkere jongen. Mensen maakten met hun handen gebaren dat ik rustig aan moest doen, precies zoals ik nu zelf doe tegen gasten die te hard door mijn wijk rijden.’

Hij werd bij Heerenveen buiten de ploeg gelaten voor de Intertoto Cupfinale tegen Villarreal. ‘Dan zit je thuis voor de tv en zie je dat je ploeggenoten echt een grote wedstrijd mogen spelen. Dat maakte indruk. Daar baalde ik van. Toch zag ik daarna niet direct wat ik moest veranderen.’

Nog voor zijn dertigste kon de aanvaller geen profclub meer krijgen. ‘Zo’n kras gaat niet snel weg, zeker als je er nog meer oploopt. Daarvoor moet je enorm oppassen, houd ik spelers die ik begeleid voor.’

Richairo Zivkovic

‘Ik miste bescherming vanuit de club’

‘Een probleemjongen? Ik ben allesbehalve een probleemjongen.’ Richairo Zivkovic klinkt beslist vanuit China. Nee, dat hij daar nu op zijn 24ste voetbalt, was niet het plan toen hij al op zijn 16de debuteerde bij FC Groningen en vlot daarop door Ajax werd ­ingelijfd. ‘Maar dat ik nu in China speel, wordt allemaal op mentaliteit ­gegooid. Misschien is het een kwestie van kwaliteit, misschien zijn er allerlei omstandigheden waardoor het ergens niet helemaal lukt.’

Hij was een keer parkeerwachter bij Ajax, een ludieke straf omdat hij te laat was gekomen. Toen hij bij het ­Nederlands elftal onder 19 jaar drie keer niet op tijd zou zijn geweest, werd hij naar huis gestuurd.

De aanvaller: ‘Er zijn spelers die tien keer ergere dingen doen dan een keer te laat komen. Maar dat komt nooit naar buiten. Het klopt bovendien niet dat ik drie keer te laat kwam. Ik kwam te laat omdat ik was aangehouden voor te hard ­rijden. Heb ik keurig gemeld, dat was geen probleem. Daarna had de bondscoach (Aron Winter, red.) een keer zijn horloge expres vooruitgezet. En de derde keer was ik om 23.04 uur op mijn verdieping in plaats van 23.00 uur.’

Hij werd daarop ook door Ajax ­geschorst, omdat hij de club ‘in diskrediet’ had gebracht. ‘Ik heb alles geaccepteerd, ook al werd alles gigantisch opgeblazen. Ik miste bescherming vanuit de club. Ik zat ermee, maar mijn moeder nog meer. Toen op moederdag alle spelers met hun moeder het veld opkwamen bij Ajax en wij bij de verkeerde ingang stonden waardoor we wat later op het veld kwamen, hoorden we: ‘Kijk: zo moeder, zo zoon’.’

Zivkovic speelde daarna bij Oostende en toog vanuit daar naar China, waar hij voor het bescheiden Changchun Yatai uitkomt. Hij denkt niet dat het incident bij Oranje onder 19 zijn loopbaan een fatale knak heeft gegeven. ‘Ik kon na Ajax nog naar clubs uit de topcompetities, speelde vorig jaar nog op huurbasis voor Sheffield United dat zesde stond in de Premier League.’

Hij heeft nog een contract voor een jaar. ‘Ik zit hier alleen, je komt China niet makkelijk in. Het kriebelt om weer dicht bij mijn vriendin, vrienden en familie te zijn.’

Bij een rentree in Nederland zal hij vast vragen krijgen over dat incident van zes jaar geleden. ‘Dat is typisch Nederlands. In het buitenland heb ik er nooit iemand over gehoord, heb ik er ook nooit meer aan gedacht. Tot jij me nu belde, eigenlijk.’