Turnsters na WK-finale weer met beide voeten op aarde

Na drie dagen op een comfortabele wolk donderden de Nederlandse turnsters dinsdag weer terug op aarde. In de WK-finale voor landenteams, volgens de conservatieve gymnastiekwereld de wedstrijd waar alles om draait, viel Eythora Thorsdottir van de balk en eindigde haar afsprong van dat toestel op de bips. Hetzelfde gebeurde Lieke Wevers met een gemiste ondergreep op brug.

Door een andere zware fout van Sanne Wevers op dezelfde brug ongelijke liggers werd Nederland teruggeworpen in het eindklassement. De zesde plaats uit de kwalificatieronde, bejubeld wegens de daarmee samenhangende olympische plaatsing, werd zodoende gevolgd door de achtste plaats in de WK-finale. In die wedstrijd komen de beste acht landenteams aan de start, maar tellen alle resultaten van de drie startende turnsters. Er bestaat niet, zoals in de kwalificatie, een te schrappen resultaat van een vierde turnster.

De vier volle punten in de min deden Nederland, goed voor een score van 159,427, serieus pijn. Het zou anders in de buurt zijn gekomen van de vijfde plaats van het excellerende Frankrijk (163,628). Het bereiken van een plek in het beste kwintet had een doel kunnen zijn voor de Nederlandse vrouwen. Vijfde op een WK is nog steeds het beste resultaat van het nationale vrouwencollectief in de gymnastiekgeschiedenis.

In 2001 werden Verona van de Leur, Renske Endel, Gabriëlla Wammes, Rikst Valentijn en Monique Nuijten vijfde bij de wereldtitelstrijd in een met Nederlanders volgepakte hal te Gent. Dat was toen ook twee posities slechter dan de Nederlandse meiden eerder in de kwalificatie deden. De derde plaats van die bijzondere plaatsingsronde in een Belgische sporthal gold destijds als een ware sportsensatie. De Volkskrant plaatste het verhaal op de voorpagina.

Twee opeenvolgende jaren werd de nationale turnploeg zelfs gekozen tot sportploeg van het jaar. Bij de tweede uitverkiezing, in 2002, verkoos het olympisch georiënteerde publiek de turnmeisjes boven Feyenoord, de Uefa cupwinnaar. Het leidde tot schampere commentaren.

Gent 2001 was het begin van een zekere turncultuur in Nederland. Het draaide eerst om vrouwen als Endel en de in Duitsland kortstondig als tv-reporter aanwezige Van de Leur. Beiden werden zilveren vrouwen op WK’s. Later kwamen de mannen in beeld, met de wereldtoppers Epke Zonderland, Jeffrey Wammes en Yuri van Gelder.

In 2015 waren de vrouwen weer terug in het vizier. Voor het eerst in veertig jaar plaatste het vrouwenteam zich, bij de WK van Glasgow, voor de Olympische Spelen. Sanne Wevers, de vicewereldkampioen op balk, veroverde een jaar later in Rio het olympisch goud op dat toestel. De verhoudingen in prestaties kantelden voorzichtig, onderstreept met de verrichting in Stuttgart. Waar de vrouwen zich zaterdag als team plaatsten voor de Spelen, gingen de mannen twee dagen later roemloos ten onder.

Het vrouwenteam had zaterdag gepiekt, zei een van de aanvoerders, Lieke Wevers. ‘De vechtknop kan maar één keer aan’, was haar verklaring voor haar mindere optreden in de finale. Ook tweelingzus Sanne stelde teleur. Het was op balk en brug van haar gezicht te lezen.

Vader Vincent, bij afwezigheid van hoofdcoach Gerben Wiersma de eindverantwoordelijke coach, relativeerde het mindere resultaat. Thorsdottir was niet optimaal fit geweest, Lieke Wevers (‘ik heb brugtrainingen geskipt’) had na een burn-out jaar last gekregen van de schouder en de met een mysterieuze heupblessure kampende Sanne Wevers was pas vijf weken voor de WK in staat een wedstrijd te turnen. Wevers senior: ‘Dit was Sanne’s eerste serieuze wedstrijd in een jaar tijd.’

Zo werd Nederland, met een gemiddelde van 23,53 jaar het oudste team van het hele vrouwentoernooi, dik verslagen door het jongste team, de net gepromoveerde junioren van Italië. Die brachten 17,38 jaar op de teller en grepen, de grote verrassing van de WK, achter de oppermachtige Amerikanen en de solide Russen het brons.

Of Nederland met grotere ervaring de Italianen, net als in de kwalificatie, achter zich had moeten houden, luidde de vraag aan de bondscoach. Zijn antwoord was dat een jonge ploeg de eigen potentie vaak nog niet kent en daarmee een enorme uitschieter kan produceren. Die dag was dinsdag aangebroken: van plaats 8 naar 3. Waar Nederland van 6 naar 8 wegzakte.

De tweeling Wevers, veel sportiever zijn ze er niet, ging de Italianen kussen en vervolgens nam Sanne de smartphone van de Squadra in de hand om het geluk van zulke jonge meiden, elf jaar jonger dan zij, vast te leggen. De kussen kwamen er ook, omdat de Italiaantjes een trainingskamp hadden doorgebracht in Heerenveen, het thuishonk van Sanne en Lieke Wevers. Het was gedeeld en zeer gegund geluk.