Treinreiziger durft niet tegen Giri

Als de trein van Den Haag Centraal naar Venlo om 10.22 uur van spoor 2 vertrekt, vertelt de hoofdconductrice opgewonden door de intercom dat het een bijzondere reis wordt. Ter promotie van het Tata Steel Chess toernooi, dat zaterdag begint, speelt de Nederlandse grootmeester Anish Giri enkele 'vluggertjes' met schaakanalist Hans Böhm. Andere reizigers durven de confrontatie niet aan met de nummer 7 van de wereld.

'Een leuk initiatief om een groter publiek te betrekken bij het schaken', zegt Giri (20). 'We zijn te veel in onszelf gekeerd. De schaaksport is een kleine wereld, grote bedrijven weten ons niet meer te vinden. We moeten laten zien dat iedereen kan schaken, het is een laagdrempelige sport. Binnen twee uur ken je de spelregels. Tegen kinderen zeg ik altijd dat ze niet bang moeten zijn om te verliezen. Het begrip van het schaken komt met de jaren.'

Volgens Böhm hoeft de 'schaaktrein' geen incident te zijn. 'De NS zou de stiltecoupés kunnen promoten door er schaak- en damborden aan te brengen. Het zou de denksport een nieuwe impuls geven.'

Na een uurtje stapt Giri in Breda weer uit. Zijn medereizigers kijken op hun telefoon en lopen over het perron zonder de Nederlandse grootmeester met een Nepalese vader en een Russische moeder te herkennen. Het zal nog even duren voor Giri de schaakgekte rond Jan Timman eind jaren tachtig benadert, zegt Böhm. 'Timman was destijds nummer 2 van de wereld en bereikte de finale van het kandidatentoernooi, zover is Giri nog niet.'

Door het internet zijn de aanhangers van de schaaksport ook minder zichtbaar geworden, aldus Böhm. 'In 1935 gingen drommen mensen de straat op om voor de woning van Max Euwe de naam van de nieuwe wereldkampioen te scanderen. Die tijden komen niet meer terug. Giri moet het met likes op Twitter en Facebook doen. Je volgt het schaken nu vooral achter je computer.'

Nog niet zover als Magnus Carlsen

Volgens toernooidirecteur Jeroen van den Berg kan Giri een nieuw boegbeeld worden van het Nederlandse schaken. 'Misschien speelt mee dat Giri niet in Nederland is geboren, hoewel hij hier wel zijn middelbare school heeft gevolgd. Maar Giri is een aanraakbaar idool. Dat proces wordt versneld als Anish de laatste stap zet naar de wereldtop en een WK-match speelt. Hij heeft er zeker het talent voor.'

Giri kent zijn eigen kracht nog niet, stelt Böhm, als in Rotterdam twee jonge talenten zijn ingestapt. 'Hij leek een beetje de kant op te gaan van een remiseschuiver als Leko. Die tactiek heeft hij nu van zich afgeworpen. Giri durft nu ook tegen de beste grootmeesters aanvallend te spelen. Die ontwikkeling is nog niet voltooid. De Zwitserse tennisser Wawrinka heeft ook jaren nodig gehad om uit de schaduw te treden van zijn landgenoot Federer.'

Een serieuze uitdager van wereldkampioen Magnus Carlsen en nummer 2 Fabiano Caruana mag Giri zich in Wijk aan Zee wellicht nog niet noemen. Toch is zijn achterstand te overbruggen, zegt hij. En lachend: 'Je moet mij eigenlijk niet vragen wat de kracht van Carlsen is, want ik heb tegen hem een goede score opgebouwd.

'Toch is hij de onbetwiste nummer 1. Carlsen kent nauwelijks zwakke momenten en slaat meteen toe als je een foutje maakt, zover ben ik nog niet. Caruana is minder stabiel. Bij hem heb ik ook niet het gevoel dat ik tegenover een bijzondere schaker zit.'

Het lesgeven in de trein laat Giri wijselijk over aan Hans Böhm, die een amateurschaker geduldig uitlegt dat hij zijn loper laat verpieteren. Stralend stapt de man in Eindhoven uit, met een miniatuur schaakspel onder zijn arm.