ReportagePreventietraining
Terwijl Depay herstelt van een knieblessure, kijken lotgenoten zijn proces af
Nog geen twee maanden geleden raakte Mephis Depay door een verkeerde beweging ernstig geblesseerd aan zijn knie. Hij doet er alles aan om het EK te halen. In Groningen leren jeugdige spelers beter bewegen.
Medici twijfelen aan snel herstel Depay...
Op een filmpje op Instagram rent Memphis Depay met koptelefoon op over de zogenoemde loopladder. Licht geheven knieën, begeleid door commentaar dat het bloed, zweet en tranen kost om terug te komen. Depay, die in december met Lyon de voorste kruisband van zijn linkerknie scheurde en zeven weken geleden is geopereerd, toont op sociale media geregeld filmpjes met vorderingen. Hij wil het EK halen.
Het herstel oogt imposant, maar onder medici bestaat twijfel over de haalbaarheid van het EK voor de steraanvaller van Oranje. Chirurg Cor van der Hart wijst op het ‘biologische herstelproces’ bij een gescheurde kruisband. Dat duurt normaliter negen maanden tot een jaar.
Pas als Depay voetbalbewegingen maakt, wordt zijn knie echt getest. Kort draaien, mogelijk verkeerd terechtkomen. Terugkerende klachten. Veel kan hem terugwerpen in het revalidatieproces. De leiding van zijn club Lyon liet weten volgend seizoen een fitte Memphis te willen begroeten. Het EK halen is voor de club totaal onbelangrijk.
Van der Hart, als orthopedisch chirurg bij Bergman Clinics goed voor ongeveer zesduizend knieoperaties, kent Depays dossier niet precies en praat derhalve alleen in algemene zin over herstel. De eerste zes weken zijn in zijn ogen nodig om de knie tot rust te laten komen.
Van der Hart: ‘Dan is het zaak kracht op te bouwen in een gesloten keten, zoals wij dat noemen. Pas na drie maanden gaan we naar de open keten. Sprongvormen. Versnelling, afremmen, van richting veranderen. Daarna zit je al op zes, zeven maanden. Wij zeggen dat je tussen negen en twaalf maanden moet nemen om goed terug te komen. Wij wachten dus meestal vier tot zes weken voordat we opereren, om de knie tot rust te laten komen. Zo’n operatie kun je beschouwen als een tweede trauma, en dat wil je niet zo kort na het eerste trauma.’
Depay werd vrijwel meteen geopereerd. ‘Hier spelen andere argumenten mee. Het EK bijvoorbeeld. Ik heb dat gehad met hockeyster Noami van As. Die scheurde haar kruisband. Haar doel was het WK hockey in haar geboortestad Den Haag. Het moest kunnen als alles van een leien dakje ging. Ze heeft het gered en is wereldkampioen geworden. Ze revalideerde zes maanden. Na acht maanden was ze wedstrijdfit.’
Van der Hart vermoedt overbelasting in het voetbal. ‘Als je kijkt naar de intensiteit van het spel; het gaat tien keer sneller dan voorheen. Je moet snel handelen, zonder tijd om na te denken.’ Het herstel van een gescheurde knieband is een ‘biologisch herstelproces. Dat kun je niet versnellen’.
‘We denken dat de hersteltijd hetzelfde blijft, zelfs met een donorpees, een andere methode tegenwoordig. De resultaten met donorpezen over langere periode, tien tot vijftien jaar, zijn minder. Bij profvoetballers nemen we voor de operatie aan de kruisband meestal een deel van de patellapees of een deel uit de hamstring. Bij de sportende vrouw tussen 14 en 25 jaar maken we veel gebruik van de quadricepspees.’
Voor de toekomst is de hoop gevestigd op ‘tissue engineering, het kunstmatig maken van kruisbanden. Dat zijn gekweekte bindweefselcellen die de structuur van een kruisband nabootsen. Dat kunnen ze wel al voor een rat, maar niet voor een volwassen mens. We kunnen een kruisbandje maken van acht millimeter, maar niet eentje van 3,5 centimeter. Dat opschalen lukt nog niet.’
...lotgenoot volgt zijn progressie op de voet
Jasmin Slump volgt de revalidatie van Memphis Depay nauwgezet. Ze bekijkt zijn filmpjes op sociale media. ‘Ongelooflijk zo snel als dat lijkt te gaan bij hem.’
Ze is 16, een voetbaltalent uit Delfzijl. Ze scheurde haar voorste kruisband in december, net als Depay. Ze leeft mee met lotgenoten; Depay, Jetro Willems, Leroy Sané. Maar bij haar duurt elke dag lang. Ze kreeg een duwtje in een duel tijdens de training bij haar club en kwam verkeerd terecht. Vreselijke pijn. ‘Ik was ook vermoeid toen het gebeurde.’
Nu kijkt ze bij de training van andere talenten uit het noorden des lands, die elke ochtend in Groningen trainen in het Regionaal Talenten Centrum, alvorens ze naar school gaan. Haar drielingzussen doen mee. Binnenkort volgt haar operatie. Dan is ze nog negen tot twaalf maanden uitgeschakeld. En dat terwijl Depay hoopt het EK voetbal te halen.
De trainers van Slump doen mee aan een project van de Hanzehogeschool Groningen, Instituut voor Sportstudies, dat preventie van blessures behelst, onder meer door beter te bewegen. Ook de onderzoekers hebben gekeken naar beelden van profs. Wat ze anders hadden kunnen doen, bijvoorbeeld, alvorens ze geblesseerd raakten.
Depay passeerde in dienst van Lyon een tegenstander, speelde de bal daarop ver voor zich uit en wilde geforceerd nog een tegenstander voorbij, met een aparte beweging. Toen zette hij een been verkeerd neer. Onderzoeker Anne Benjaminse herinnert zich ook een sprong van de op de bal gefixeerde doelman Tim Krul, die niet genoeg door de knieën zakte en pijnlijk neerkwam.
Of anders is daar die hakbal van Quincy Promes, afgelopen weekeinde met Ajax tegen PSV in bijna volle sprint. Scheurtje in de hamstring. Promes zei na afloop dat hij het zo niet meer zal doen. Arjen Robben overkwam hetzelfde in 2010, bij zijn ‘onnatuurlijke’ hakbal in een oefenduel met Hongarije, wat hem bijna het WK kostte door een hamstringscheur.
Ze filmen de training op de velden in Groningen. Bewegingswetenschapper Benjaminse zakt geregeld door de knieën, als ze bewegingen voordoet. Preventie: reageren op bewegingen van tegenstanders, op aanrakingen, bij schijnbewegingen. Voortdurend letten op motoriek, op coördinatie.
‘Goed laag zitten. Let op romp en benen, tijdens het uitvoeren van die complexe bewegingen.’ Trainer Rik Liezenga doet voor hoe vrouwen, een beetje met de knieën naar binnen gebogen, uit stand over een hekje springen, met hun onderbenen als het ware langs het poortje zwaaiend. Nee, zo hoort het niet. Recht springen, over het hekje, recht terechtkomen. Daar draait het om.
Eigenlijk is de preventietraining ook een correctie op het wat eenzijdige bewegingsritme van tegenwoordig, op het gebrek aan buiten spelen, ravotten, in bomen klimmen of op verschillende ondergrond sporten. Benjaminse: ‘Reageren als iemand achter een boom opeens keihard boe roept.’ De meisjes en jonge vrouwen krijgen ook judo en andere sporten, om beter en gevarieerder te leren bewegen, zodat ze blessures eerder ontlopen. Blessures zijn de belangrijkste oorzaak om met sporten te stoppen.
De bedoeling is dat de oefenroutines voor gymnastiekdocenten, trainers en coaches, waarin onder meer de KNVB participeert, op een openbaar platform verschijnen. Dat wil niet zeggen dat blessures nooit meer zullen voorkomen. Maar met beter bewegen valt één en ander te voorkomen.
