'Stop je als je moe bent of ga je door?'

'Ik ben extreem in hoe ik mijn sport benader. Twee keer in de week rijd ik naar mijn personal trainer Hans Kroon in Rotterdam. Het ruikt er naar topsport. Ik train er met basketballers en judoka's. Zij geven pas echt gas. Dan denk ik: fuck, jullie gaan mij er echt niet afpoetsen. Krachttraining is mentale training. Stop je als je moe bent of ga je door?

'Judoka's trainen veel harder dan voetballers, maar krijgen er minder voor terug. Individuele sporters moeten alles uit zichzelf halen, terwijl een voetballer zich in een team makkelijker kan verschuilen.

'Het is interessant te weten wat andere sporters ervoor doen om hun doelen te bereiken. Ik train veel met Francisco Elson, de enige Nederlandse basketballer die de NBA-titel heeft gewonnen. Hij speelde bij San Antonio Spurs samen met Tim Duncan, een van de besten in die tijd. Elke keer als Elson de trainingszaal binnenkwam, was Duncan al aan het oefenen op zijn schot. Slijpen, slijpen en nog eens slijpen. Die verhalen motiveren mij enorm.

'Ik zeg niet dat de manier waarop ik mijn sport beleef de enige goede manier is, maar ik heb het nodig. Het is voor mij de basis om goed te kunnen presteren. Ik kan wel zeggen dat ik wat wil bereiken, maar als ik op een stoel blijf zitten, gebeurt er niks. Topsport is pijn lijden. De vraag is hoeveel pijn je kunt lijden om elke dag een stapje beter te worden.

'Na het mislukte EK 2012 in Polen en Oekraïne is de knop omgegaan. Het was mijn eerste grote toernooi. Ik speelde redelijk, maar het resultaat viel tegen. We vlogen er in de poulefase uit. Dat wilde ik niet nog een keer meemaken. Toen heb ik tegen mezelf gezegd: hoe je het nu doet, is hartstikke mooi, maar ik wil meer.

'Ik heb toen bewust naar het WK 2014 toegewerkt. In Brazilië moest ik topfit en in bloedvorm zijn. Ik voetbalde bij Aston Villa, woonde op mezelf in Engeland. Ik heb geleefd als een monnik. Het was een zware periode, we verloren veel wedstrijden. Maar ik had een hoger doel: het WK. In die periode las ik veel boeken. De belangrijkste les heb ik geleerd uit het boek Ik kan de wereld veranderen. En jij weet wie ik is... van Bouke de Boer.

'We zitten in een fase waarin we veel laten gebeuren en weinig verantwoordelijkheid nemen. Ga ik achter in de bus zitten en wordt alles voor mij bepaald of zet ik me achter het stuur en bepaal ik mijn eigen weg?

'Doe je gewoon mee of durf je uit je comfortzone te stappen? Als je dat laatste doet, kom je in de stretchzone. Je kan een keer op je bek gaan, maar uiteindelijk vergroot je je comfortzone en krijg je meer zelfvertrouwen. Je hebt het gevoel dat je niet kapot te krijgen bent. Je medespelers voelen dat ook. Dat versterkt het team weer.

'Bij Aston Villa waren we een dag na de wedstrijd altijd vrij. Ik voelde dat mijn lichaam het nodig had om dan een hersteltraining af te werken. Vaak deed ik op zondagochtend het licht aan op de club. Dan volgde ik mijn programma en deed na twee uur het licht weer uit. Het interesseerde me niet wat anderen ervan vonden. Ik wist dat het goed voor me was.

'In Nederland wordt de jeugd gepamperd. Hoe zorg je ervoor dat zij meer verantwoordelijkheid nemen? Ik denk erover na, maar heb er nog geen antwoord op. Ik ervaar overigens geen kloof tussen mij en de jonge voetballers. Tijden veranderen nu eenmaal. Wij krijgen tegenwoordig zo veel prikkels op een dag. Die moet je allemaal verwerken. Dat is zwaar hoor.

'Ook nu heb ik korte- en langetermijndoelen voor mezelf geformuleerd. Met AZ moeten we zo hoog mogelijk eindigen in de eredivisie en overwinteren in Europa. Daarnaast wil ik over twee jaar met Oranje op het WK in Rusland staan. Daar doe ik alles voor, al ga ik niet weer als een monnik leven. Ik zit in een andere levensfase. Maar in de kern zal er weinig veranderen.'